Nederlandse Repatriëringsdienst te Brussel

1944-1946

Regeringscommissaris voor repatriëring

In oktober 1943 werd door de regering een regeringscommissaris voor de repatriëring aangesteld in de persoon van G.F. Ferwerda. Ferwerda kreeg als taak om de repatriëring ten uitvoer te brengen. Hij richtte voor dit doeleinde een aantal missies op dat in het buitenland de repatriëringswerkzaamheden zou gaan verrichten. De Nederlandse missies werkten samen met nationale organisaties in het land waar de missies werkzaam waren. Sommige missies bestonden uit zelfstandige teams, andere waren gekoppeld aan een diplomatieke post.

Er werd een vertegenwoordiger van de regeringscommissaris voor repatriëring naar België afgevaardigd die de opvang en repatriëring van de Nederlanders in samenwerking met Belgische organisaties moest gaan regelen.

Consulaat-generaal der Nederlanden te Brussel

De missie in Brussel stond onder leiding van een vertegenwoordiger van het regeringscommissariaat, majoor G.E. Schipper.

• Leiding
  • Majoor G.E. Schipper
  • Luitenant. A. Orlow
  • Luitenant M. Loopuit
• Repatriation officials
  • J. de Crane
  • J. Teulings
  • H. van Campen
  • M.J. Kole
  • J.M. Hensgens
  • J.L. Kuijpers
• Afdelingen
  • Afdeling Registratie
  • Afdeling Sociale Zorg
  • Afdeling Kas
  • Afdeling Boekhouding
  • Afdeling Kleding
  • Afdeling Goederen
  • Medische Dienst
• Plaatselijke vertegenwoordiging in
  • Gent
  • Geeraardsbergen
  • Erenbodegem
  • Brasschaat
  • Neufchâteau
  • Maaseik

De Missie Brussel was een onderdeel van het regeringscommissariaat voor repatriëring van het ministerie van Sociale Zaken. Na opheffing van het regeringscommissariaat in 1945 viel het onder de Afdeling Repatriëring en Opsporing van vermiste personen van het ministerie van Sociale Zaken.

De taak van deze afdeling was in opzet het registreren van alle zich in België bevindende en aankomende displaced persons volgens de door SHAEF gegeven richtlijnen gecomplementeerd door aanvullende instructies van de Nederlandse regering te Londen, het inrichten van een inlichtingendienst, het nemen van alle maatregelen en het verrichten van dusdanige stappen nodig en bevorderlijk voor het doeltreffend uitvoeren van die taak.

In 1944 kwamen Nederlanders uit alle windstreken naar België achter de oprukkende geallieerde legers aan. De Nederlanders konden echter nog niet terug naar Nederland, omdat het grotendeels nog niet bevrijd was. Daarnaast werden er ook duizenden Nederlanders uit de oorlogsgebieden in Nederland naar België geëvacueerd. Op 2 januari 1945 werd tussen België en Nederland een overeenkomst getekend betreffende de opvang en repatriëring van deze Nederlandse repatrianten, maar ook van de Belgen die in Nederland verbleven. Deze overeenkomst moest voorzien in een goede opvang van de repatrianten, voor voldoende faciliteiten zorgen voor de repatriëringsdiensten en een snelle repatriëring regelen.

De Nederlandse Missie in Brussel had tot taak:

• Het behandelen van aanvragen tot repatriëring.
• Werkverschaffing.
• Verstrekken van kleding en andere goederen.
• Medische verzorging.
• Zorgen voor ontspanning.
• Verlenen van sociale zorg.
• Registratie van de displaced persons.
• Verkrijgen en verstrekken van inlichtingen.
• Verstrekken van uitkeringen en vergoedingen.
• Organisatie van de terugkeer van displaced persons.
• Onderbrengen van Nederlandse zwakzinnigen in psychiatrische inrichtingen.
• Onderhouden van contacten met andere organisaties die zich met de opvang en repatriëring bezighielden.

Repatriëring

• Repatrianten uit Europa

België

Luxemburg

Brussel (BE)

Antwerpen (BE)

Boschvoorde/Boitsfort (BE)

Luik (BE)

Brasschaat (BE)

St. Michiels (BE)

Gent (BE)

Geeraardsbergen (BE)

Erenbodegem (BE)

Neufchâteau (BE)

Maaseik (BE)

De Missie werkte vanuit Brussel en was verantwoordelijk voor de repatrianten in België en Luxemburg. In België waren verschillende ontvangstcentra voor Nederlanders die in kielzog van de oprukkende geallieerde legers vanuit Frankrijk kwamen of die geëvacueerd waren uit eigen land.

• Regeringscommissaris voor repatriëring
• Afdeling Repatriëring en Opsporing van vermiste personen
• Informatiebureau van het Nederlandse Rode Kruis
• Ambassade in België en Luxemburg

   

   

• Inventaris van de archieven van de Regeringscommissaris voor Repatriëring (1942) 1943-1945 (1952); Afdeling Repatriëring en Opsporing, (1943) 1945-1952; Missie tot Opsporing van Vermiste Personen uit de Bezettingstijd, 1943-1952; Missie Willems, 1944-1948. Nationaal Archief (Den Haag 1991).
• Missie tot Opsporing van Vermiste Personen uit de Bezettingstijd: Eindverslag. Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (Den Haag 1952).