| ||||||||||||
|
Vragen
Kan ik zoeken op persoonsnamen?Nee, vanwege geldende privacywetgeving kan in deze onderzoeksgids helaas niet gezocht worden op op naam van individuele oorlogsgetroffenen. De gids biedt wel beschrijvingen van archieven die persoonsgegevens bevatten. Bij de archiefinstellingen waar deze archieven berusten, kunt u inlichtingen verkrijgen over de voorwaarden waaronder het archiefmateriaal kan worden ingezien. Is elk archief openbaar?Niet elk archief is openbaar. Om de privacy van mensen te beschermen kan het zijn dat bepaalde archieven of delen daarvan niet ingezien mogen worden. Soms kan een archief alleen ingezien worden nadat hiervoor speciale toestemming is verleend. In de gids wordt bij elk archief vermeld of dit volledig, beperkt, of niet openbaar is. Als een archief beperkt openbaar is, kunt u de instelling waar het archief bewaard wordt benaderen voor nadere informatie. Is elk archief dat in deze gids wordt genoemd ook toegankelijk?Archiefinstellingen zijn wettelijk verplicht overheidsarchieven toegankelijk te maken voor het publiek. Voor particuliere archieven geldt deze wettelijke verplichting echter niet. Dat betekent dat niet alle archieven die in deze gids genoemd worden, ook toegankelijk zijn. Als u wilt weten of een archief toegankelijk is, kunt u het beste contact opnemen met de instelling waar het desbetreffende archief bewaard wordt. Zijn in deze gids ook buitenlandse archieven opgenomen?In deze gids zijn alleen archieven beschreven die zich in Nederland bevinden. Wel kunnen deze archieven tijdens de bezetting in het buitenland zijn ontstaan, zoals de archieven van de Nederlandse ministeries in Londen. Een uitzondering is gemaakt voor het archief van de International Tracing Service (ITS) te Arolsen in Duitsland, vanwege de belangrijke rol die de ITS heeft gespeeld bij de opsporing van vermiste Nederlanders na afloop van de oorlog. Wat wordt er in deze gids verstaan onder 'oorlogsgetroffenen'?In deze gids wordt met ‘oorlogsgetroffenen’ burgers bedoeld, die tijdens de Tweede Wereldoorlog op de één of andere manier getroffen zijn door de Duitse of de Japanse bezetting. Ook mensen met de Nederlandse nationaliteit die de oorlog hebben meegemaakt in het toenmalige Nederlands-Indië (het huidige Indonesië) vallen hier dus onder. Militairen die beroepshalve deelnamen aan gevechtshandelingen strikt genomen niet. Wel is er in de gids aandacht voor de opsporing en repatriëring van militairen en voor de backpay-kwestie, omdat niet alleen militairen maar ook ambtenaren en dus burgers met deze problematiek te maken hadden. Hoe was de terugkeer en opvang van repatrianten geregeld?Displaced persons werden in eerste instantie opgevangen in kampen. Na registratie en medische controle werden zij per trein of auto naar hun eigen land gebracht. De geallieerden probeerden zoveel mogelijk te voorkomen dat mensen zelfstandig naar huis gingen. Dit in verband met de mogelijke uitbraak van besmettelijke ziektes en om te voorkomen dat legers zich niet meer konden verplaatsen door het grote aantal mensen op de wegen. Vervolgens werden de ontheemden aan de grens in Nederland opgevangen in ontvangstcentra voor gerepatrieerden. Hier werden zij eveneens geregistreerd, medisch gecontroleerd en van de eerste levensbehoeften voorzien. Vanuit de ontvangstcentra werden zij per trein of auto naar hun woonplaats gebracht. Repatrianten uit Nederlands-Indië kregen bij aankomst in Nederland onderdak in pensions en bij familieleden. Oorlogsgetroffenen die niet in staat waren in hun levensonderhoud te voorzien, konden een beroep doen op hulpverlening. Deze hulp kwam van particuliere hulporganisaties en de Nederlandse overheid. Wat wordt bedoeld met de ‘nasleep van de Tweede Wereldoorlog’?In mei en augustus 1945 capituleerden respectievelijk de Duitse en de Japanse bezetters, maar voor velen was de Tweede Wereldoorlog niet ten einde. Ervaringen tijdens de oorlog en persoonlijke verliezen hebben op het leven van oorlogsgetroffenen veelal jarenlang impact gehad. Deze nasleep kent vele aspecten. Een aantal komt in deze gids uitgebreid aan de orde, zoals de opsporing van vermisten, wetgeving, sociale zorg, rechtsherstel en de strijd om erkenning. Veel oorlogsgetroffenen richtten zelfhulp- en belangenorganisaties op. Deze organisaties worden eveneens belicht. In de gids wordt gesproken over ‘opsporing’. Wordt hiermee de opsporing van oorlogsmisdadigers bedoeld?Nee, met ‘opsporing’ wordt niet de opsporing van oorlogsmisdadigers bedoeld. De opsporing betreft het zoeken naar personen die vermist zijn geraakt tijdens de Tweede Wereldoorlog, zoals degenen die naar concentratiekampen zijn gedeporteerd of dwangarbeiders die naar Duitsland zijn gestuurd. In veel gevallen konden zij niet meer opgespoord worden maar was het belangrijk om de lotgevallen van deze vermisten vast te stellen. Dit was noodzakelijk, opdat nabestaanden aanspraak konden maken op een pensioen of uitkering. Waarom is de Bersiapperiode niet opgenomen in de gids?De gids biedt primair informatie over organisaties en personen die taken hebben verricht voor oorlogsgetroffenen van de Duitse en Japanse bezetting. Het einde van de Japanse bezetting leidde tot een machtsvacuüm in Nederlands-Indië waar nationalistische, Indonesische jongeren gebruik van maakten. Deze periode van opstand vond echter plaats na de Japanse capitulatie op 15 augustus 1945. Kan ik het beeldmateriaal van de gidsen gebruiken en/of bestellen?Het beeldmateriaal in deze gids is in het overgrote deel van de gevallen niet rechtenvrij. In het bijschrift bij de afbeeldingen staat altijd de rechthebbende met een link naar de desbetreffende organisatie vermeld. Het beste kunt u met die organisatie contact opnemen en toestemming vragen om het materiaal te gebruiken. Daar zijn vaak wel kosten aan verbonden. Bij de rechthebbende organisaties kunt u ook een afdruk of afbeeldingen van betere kwaliteit bestellen. Ik bezit documenten of voorwerpen uit de oorlogstijd, wat kan ik daarmee doen?Archiefinstellingen zijn wellicht geïnteresseerd in deze documenten of voorwerpen. Voor toekomstige generaties kan het belangrijk zijn is het belangrijk om dit ‘erfgoed van de oorlog’ te bewaren. U kunt bijvoorbeeld contact opnemen met het NIOD. Wat is het verschil tussen de Onderzoeksgids Oorlogsgetroffenen WO2 en de Wegwijzer Archieven WO2?Zowel de Onderzoeksgids als de Wegwijzer zijn twee websites die verwijzen naar archieven met betrekking tot de Tweede Wereldoorlog. Toch zijn de verschillen essentieel. De Wegwijzer heeft alleen betrekking op de jaren 1940-1945, terwijl de Onderzoeksgids zich primair richt op de naoorlogse periode. Verder verwijst de Wegwijzer alleen naar archieven die zich bevinden bij archiefinstellingen en geraadpleegd kunnen worden, terwijl de Onderzoeksgids ook verwijst naar archieven die (nog) niet ter inzage zijn of verloren zijn gegaan, dan wel bij particuliere organisaties berusten. |
|||||||||||