Na de bevrijding van kamp Westerbork op 12 april 1945 werd door de nieuwe kampcommandant een inlichtingenbureau ingesteld op 26 april 1945. Met behulp van de aanwezige kampadministratie verstrekte het Inlichtingenbureau informatie over personen die vanuit Westerbork waren gedeporteerd. Door de op handen zijnde liquidatie van het Judendurchgangslager Westerbork moesten de werkzaamheden van het Inlichtingenbureau echter gestaakt worden. De kampcommandant heeft daarop de burgemeester van Westerbork verzocht de werkzaamheden over te nemen. Op 21 juli 1945 werden de documenten van het Inlichtingenbureau officieel overgedragen aan de gemeente Westerbork. Dit materiaal werd toegevoegd aan de archiefstukken betreffende het kamp die de gemeente Westerbork reeds bezat. Op 23 juli 1945 startte het Gemeentelijk Inlichtingenbureau voor Joden te Westerbork met haar werkzaamheden.
Het Gemeentelijke Inlichtingenbureau voor Joden was een gemeentelijke instelling dat onder leiding stond van H. Blokker. In april 1946 werd de financiering van het Inlichtingenbureau overgenomen door het Informatiebureau van het Nederlandse Rode Kruis. De kosten kwamen vanaf dat moment ten laste van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Het Nederlandse Kruis ondernam in het najaar van 1945 pogingen om het Inlichtingenbureau onder het Informatiebureau te plaatsen. Door protesten van de burgemeester van Westerbork werd dit niet toegestaan door de minister van Binnenlandse Zaken, maar hij besloot wel het Inlichtingenbureau onder auspiciën te brengen van het Rode Kruis per 1 januari 1946. Uiteindelijk werd, vanwege kostenbesparingen en het efficiënter maken van het inlichtingen- en opsporingswerk, het Gemeentelijke Inlichtingenbureau eind 1946 alsnog aan het Informatiebureau van het Nederlandse Rode Kruis toegevoegd.
Positie binnen de organisatie
Het Inlichtingenbureau viel onder de gemeente Westerbork. Vanaf 1 januari 1946 werd het door de minister van Binnenlandse Zaken onder auspiciën van het Nederlandse Rode Kruis gebracht. Vanaf 15 december 1946 is het Inlichtingenbureau opgegaan in het Informatiebureau van het Nederlandse Rode Kruis.
Taken
Het Inlichtingenbureau richtte zich op het verstrekken van inlichtingen over joden die via Westerbork waren gedeporteerd. Dit betekende veruit het grootste deel van de joden dat naar Duitsland en verder is afgevoerd. De informatie die werd verstrekt werd gehaald uit de documenten die de Duitse kampleiding van Westerbork heeft achtergelaten in het kamp. De inlichtingen die gegeven werden betroffen de aankomstdatum in kamp Westerbork, de transportdatum richting Duitsland en de vermoedelijke bestemming aldaar. Ook werden er gegevens verkregen van andere informatiebureaus en werden er verhoren afgenomen door de medewerkers van het Inlichtingenbureau om meer informatie te verkrijgen. De gegevens over de joden die in Westerbork hebben gezeten werden geregistreerd in een cartotheek.
Inventaris van de archieven van de Regeringscommissaris voor Repatriëring (1942) 1943-1945 (1952); Afdeling Repatriëring en Opsporing, (1943) 1945-1952; Missie tot Opsporing van Vermiste Personen uit de Bezettingstijd, 1943-1952; Missie Willems, 1944-1948. Nationaal Archief (Den Haag 1991).
Bestuursarchief gemeente Westerbork.
Archief van het Gemeentelijk Inlichtingenbureau voor Joden te Westerbork
Er bestaat een plaatsingslijst van het archief. De bestanden worden echter niet per dossier beschreven, maar per bestand. Een nadere toegang ontbreekt voor veruit de meeste bestanden.
Op het ogenblik wordt gewerkt aan het ordenen van het archief en het toegankelijk maken middels een inventaris. Op den duur zal het archief van de afdeling Oorlogsnazorg worden overgebracht naar een archiefbewaarplaats.
Archiefordening
Onbekend
Informatiedrager
papier
Openbaarheid
beperkte openbaarheid
niet openbaar
Toelichting
Het archief is niet openbaar. Inzage in het eigen persoonsdossier is wel mogelijk. Inzage in of informatie uit het dossier van een nog levend familielid, is alleen mogelijk met de schriftelijke toestemming van de betrokken persoon vanwege de privacy.
In voorkomende gevallen kan medewerking worden verleend aan wetenschappelijk onderzoek. Er dient daartoe een schriftelijk verzoek ingediend te worden gericht aan het hoofd van de afdeling. In dit verzoek moet de vraagstelling en het onderzoek beschreven worden en vermeld worden in welk kader het onderzoek wordt verricht (afstudeerscriptie, artikel, promotie, et cetera). Als de toestemming wordt verleend, zal de onderzoeker een archiefverklaring moeten tekenen om toegang te verkrijgen tot de gegevens. Het onderzoek zal worden begeleid door één van de behandelaars van de afdeling.
Selectie en vernietiging
Geen verdere informatie over bekend
Analytische beschrijving van het archief
Bij de overname van het Inlichtingenbureau door de gemeente Westerbork zijn de volgende stukken overgedragen door de kampcommandant:
41 registers, inhoudende de namen van gedeporteerde joden.
4 Dozen met kaarten, vermeldende de gegevens van gerepatrieerde en uitgewisselde joden.
2 Briefordners met correspondentie.
1 Briefordner met gegevens omtrent onbekende kinderen.
67 lijsten met gegevens over gedeporteerde, uitgewisselde en gerepatrieerde joden.
2 Briefordners met 5 mappen, inhoudende meldingen van het bureau voor de statistiek (statistisch bureau).
2 Mappen met als d(?)-gevallen ingekomen personen.
De cartotheek van de gemeente Westerbork, vermeldende gegevens omtrent op transport gestelde joden.
De voorsorteerbak met correspondentie.
Deze documenten en de cartotheek zijn toegevoegd aan het materiaal dat afkomstig was van de hulpsecretarie van de gemeente Westerbork, waaronder:
De transportlijsten van treinen naar Duitsland en verder.
De zg. boeken van Westerbork, welke door joden die werkten bij de kampadministratie in het geheim zijn geschreven. Deze boeken bevatten lijsten in alfabetische volgorde van alle joden die in kamp Westerbork hebben gezetten.
Niet alle archiefbescheiden van de hulpsecretarie zijn overgedragen aan het Nederlandse Rode Kruis.
Naast de bovenstaande documenten heeft het Inlichtingenbureau ook zelf een cartotheek gevormd met gegevens over joden die in Westerbork gevangen hebben gezeten. Deze documenten en cartotheken zijn bij de opname van het Inlichtingenbureau in het Informatiebureau van het Nederlandse Rode Kruis overdragen aan het Informatiebureau. Daarnaast bezit de afdeling Oorlogsnazorg - de opvolger van het Informatiebureau - ook de correspondentie van het Gemeentelijke Inlichtingenbureau voor Joden te Westerbork (25 ordners) en een rapport en correspondentie van het Gemeentelijk Inlichtingenbureau voor Joden inzake de invoering van een nieuw kaartsysteem en de intensivering van onderzoek naar onbekende kinderen.
Archiefstukken van organisatie/persoon in andere archieven
In het bestuursarchief van de gemeente Westerbork bevinden zich stukken betreffende de instelling en de werking van het Gemeentelijke Inlichtingenbureau voor Joden. Zie de inventaris van het bestuursarchief op www.kamparchieven.nl.
![[Plaatje niet gevonden]](https://www.oorlogsgetroffenen.nl/media/av_cache/1138_200x.jpg "klik op de afbeelding voor een hogere resolutie")