Na de capitulatie van Duitsland waren er in Europa miljoenen vluchtelingen en displaced persons. Die werden in eerste instantie door SHAEF en UNRRA gerepatrieerd naar hun vaderland. Toch bleek dat een groot aantal vluchtelingen niet meer naar huis kon of wilde, bijvoorbeeld voormalig Duitse joden die niet in Duitsland wilden blijven. In 1948 werd besloten tot de oprichting van een nieuwe tijdelijke organisatie die deze 'moeilijke' gevallen zou aanmoedigen om naar hun vaderland terug te keren of om een nieuwe vestigingsplaats te regelen. Deze organisatie zou verbonden worden aan de United Nations. Op 15 december 1946 werd de overeenkomst betreffende de oprichting van de International Refugee Organization in New York aangenomen. Voordat de IRO kon starten met de uitvoering van haar taken was het een vereiste dat vijftien leden van de United Nations - die samen 75% aan het beschikbare budget konden bijdragen - de overeenkomst ondertekenden en ratificeerden. Nederland ondertekende pas op 28 januari 1947 het akkoord en het akkoord werd geratificeerd door Nederland op 11 augustus 1947. De IRO trad op 20 augustus 1948 in werking.
De IRO was een gespecialiseerd agentschap van de Verenigde Naties.
Doelstelling
De hoofddoelstelling van de IRO was het zorgen voor een snelle en definitieve oplossing van het vluchtelingen- en displaced persons probleem. Deze oplossing diende voor iedereen die het betrof eerlijk en rechtvaardig te zijn.
Het aanmoedigen van en het helpen bij een snelle terugkeer van mensen naar hun vaderland
Het mogelijke maken van de vestiging in het land van tijdelijk verblijf
Het helpen bij de emigratie naar, verplaatsing van en vestiging in andere landen van individuen of families
Indien nodig en praktisch, en binnen de mogelijkheden en financiële grenzen, het onderzoeken, bevorderen of uitvoeren van projecten op het gebied van verplaatsing van groepen of grootscheepse verplaatsingen
Taken
Taken van de IRO met betrekking tot vluchtelingen:
Repatriëring
Identificatie, registratie en classificatie
Zorg en hulp
Juridische en politieke bescherming
Transport
Verplaatsing naar en vestiging in van mensen onder de hoede van de IRO in landen die hen willen en kunnen opnemen
Bervoets, J.A.A., Inventaris van het archief van de Nederlandse Gedelegeerde van het Intergovernmental Committee on Refugees, 1945-1947; Vertegenwoordiger van de International Refugee Organization (I.R.O.) in Nederland 1947-1953 (Den Haag [Nationaal Archief] 1987).
Holborn, L.W., The international refugee organization: a specialized agency of the United Nations: its history and work 1946-1952 (Londen 1956).
Ristelhueber, R., The International Refugee Organization (New York, z.j. (1951)).
Sjöberg, T., The powers and the persecuted: the refugee problem and the Intergovernmental Committee on Refugees (ICGR), 1938-1947 (Lund 1991).
Wat doen de Verenigde Naties voor vluchtelingen? Nederlandse Inlichtingendienst voor de Verenigde Naties, no. 3 (’s-Gravenhage 1950).
Archief van de Vertegenwoordiging van de Internationale Vluchtelingen Organisatie in Nederland
Bervoets, J.A.A., Inventaris van het archief van de Nederlandse Gedelegeerde van het Intergovernmental Committee on Refugees, 1945-1947; Vertegenwoordiger van de International Refugee Organization (I.R.O.) in Nederland 1947-1953 (Den Haag [Nationaal Archief] 1987).
Omvang: 25 pagina’s. De inventaris bevat een beknopte archivistische inleiding (blz. 5-9).
Omvang
3,9 meter
Aantal inventarisnummers
203 inventarisnummers
Archiefordening
Anders
Toelichting
Het archief is geordend op basis van de oorspronkelijke dossierbeschrijving, die in de jaren vijftig van de vorige eeuw door de International Refugee Organization is opgesteld.
Informatiedrager
papier
Openbaarheid
volledige openbaarheid
Verloren geraakt
Onbekend
Selectie en vernietiging
In de inventaris is een lijst opgenomen van stukken die bij de inventarisatie vernietigd zijn. Dit betreft onderstaande stukken. Zie voor een meer gedetailleerd overzicht de vernietigingslijst.
Geleidebrieven
Verzoeken om inlichtingen van eenvoudige aard
Aanbevelingen van vervoersorganisaties
Circulaires van internationale organisaties, met uitzondering van die welke bij het vluchtelingenwerk betrokken zijn
Stukken betreffende de kantooradministratie
Boekhoudkundige stukken
Stukken betreffende de vluchtelingenhulp
Analytische beschrijving van het archief
Het archief van de vertegenwoordiging van de Internationale Vluchtelingen Organisatie (I.R.O.) werd in 1952 of kort daarna door de I.R.O. zelf geordend en gedeeltelijk van een dossierlijst voorzien. Hierin werd ook het archief van zijn voorganger, de Nederlandse gedelegeerde van het Intergovernmental Committee for Refugees opgenomen. De archieven van de I.R.O. en de Nederlandse gedelegeerde van het Intergovernmental Committee for Refugees zijn als gevolg hiervan vermengd. Vanwege deze vermenging is ervoor gekozen een analytische beschrijving van het archief als geheel te geven.
Het archief bevat bescheiden met betrekking tot de organisatie van de Internationale Vluchtelingen Organisatie (I.R.O.) in Nederland en diens voorganger de delegatie van het Intergovernmental Committee for Refugees (I.C.R.) in Nederland. Het archief bevat onder andere verslagen, vergadersets, maandrapporten, perscommuniqués, stukken met betrekking tot de totstandkoming en functionering van het I.C.R. en voorstellen tot opheffing van de I.R.O.
Het archief bevat gegevens over diverse aspecten van migratie, opvang en de verzorging van vluchtelingen in Nederland evenals correspondentie met andere hulporganisaties die zich eveneens hebben ingezet voor deze vluchtelingen. Daarnaast is er nog een aantal stukken over displaced persons in Nederland en in het buitenland en de toelating van displaced persons in Nederland. Voorts zijn er stukken betreffende de resettlement en emigratie van vluchtelingen.
Ten slotte bevat het archief onder meer stukken betreffende rechtsherstel en schadeloosstellingen (onder andere van nazivervolgden in Oostenrijk en Duitsland), stukken met betrekking tot onbeheerde nalatenschappen van oorlogsgetroffenen, de status van joodse vluchtelingen en bescheiden van Stichting Joods Maatschappelijk Werk, het Nederlandse Rode Kruis en Le’Ezrath ha-Jeled.
Deelarchieven/ gedeponeerde archieven
Het archief is gevormd door drie organisaties te weten de Nederlandse Delegatie van het Intergovernmetal Committee on Refugees, het Refugee Service Committee en de vertegenwoordiger van de International Refugee Organization in Nederland. Er is tijdens de eerste inventarisatie geen onderscheid gemaakt tussen de archieven van de drie organisaties. Hierdoor is niet meer precies na te gaan welke dossiers door welke organisatie zijn gevormd.
Archiefstukken van organisatie/persoon in andere archieven