Opgraving van slachtoffers op de Leusderheide. Links Cornelis van de Beukel, een van de drie rechercheurs belast met onderzoek naar oorlogsmisdaden gepleegd te Kamp Amersfoort, midden SS-er J.J. Kotälla, rechts majoor W.J. Siedenburg, hoofd van de twee Amersfoortse DIB (Dienst Identificatie en Berging) pelotons.
1945-1951. De dienst werd op 25 oktober 1945 gemilitariseerd en ondergebracht bij het Militair Gezag.
Oprichters
Dr. A. van Anrooy
Aanleiding voor oprichting
Sectie III van de Ordedienst, district Eindhoven hield zich reeds tijdens de bezetting bezig met de identificatie van slachtoffers van de bombardementen rond Eindhoven. Nadat de Ordedienst werd opgeheven, werd sectie III na enige tijd ondergebracht bij het Nederlandse Rode Kruis. Besloten werd de dienst te militariseren en vanaf 25 oktober 1945 onder te brengen bij het Militair Gezag als de Dienst Identificatie en Berging.
Voorloper
Sectie III van de Ordedienst, district Eindhoven.
Dienst Identificatie en Berging van het Nederlandse Rode Kruis.
Staf onder leiding van luitenant-kolonel dr. A. van Anrooy.
Dienst in Nederland.
Verzamelkerkhof Ysselsteyn.
Identificatiecentrum Amersfoort.
6 pelotons.
Dienst in Duitsland.
Staf.
4 pelotons.
Positie binnen de organisatie
De Dienst Berging en Identificatie vanaf 25 oktober 1945 onder het Militair Gezag. Na opheffing van het Militair Gezag in het voorjaar van 1946 werd de Dienst ondergebracht bij het ministerie van Oorlog. Eind 1951 werd de DIB opgeheven en werden de taken overgedragen aan de Afdeling Gravendienst van het ministerie van Oorlog.
Doelstelling
Belast met de zorg voor het opsporen, opgraven, identificeren en weder begraven van lijken, die gedurende het tijdvak 10 mei 1940 tot 8 mei 1945 begraven zijn, hetzij anders dan op een algemene of bijzondere dan wel uitsluitend voor militairen bestemde begraafplaats en andere dan in een graf, als bedoeld in artikel 15 der wet van 10 april 1869, Staatsblad no 65, hetzij op andere wijze dan is voorgeschreven in de artikelen 1 tot en met 12 dier wet.
Taken
Taken bij instelling:
Het opgraven, identificeren en herbegraven van militairen en burgerverzetsslachtoffers.
Opgraven, identificeren en herbegraven van verspreid liggende Duitse gesneuvelden, aanvankelijke op kerkhoven, in 1947 op verzamelkerhof Ysselsteyn.
Vanaf september 1946 ook:
Overbrengen van Duitse gesneuvelden van Amerikaanse kerkhoven en voorst vanwege ruimtegebrek van die op Nederlandse kerkhoven, naar een daartoe tijdelijk gesticht verzamelkerkhof onder Ysselsteyn.
Vanaf augustus 1947 ingevolge beslissing van de Ministerraad overbrengen van stoffelijke overschotten van Nederlandse oorlogsslachtoffers uit Duitsland op verzoek van familie naar Nederland ter plaatsing naar keuze in:
Een familiegraf
Op door de Oorlogsgravenstichting beheerde Centrale Begraafplaats.
Overbrengen van ca 500 Franse militaire gesneuvelden naar de grens tot vervoer naar Frankrijk of naar verzamelkerkhof te Kapelle (Z).
De Staf was gevestigd in Den Haag. Daarnaast waren er nog zes pelotons werkzaam in het land. Deze waren gestationeerd in Doorn, Amersfoort en Eindhoven. Bovendien waren er nog pelotons werkzaam in Duitsland.
Bakker, A.D.M. e.a., Te land, te zee en in de lucht. Een institutioneel onderzoek naar taken en handelingen op het beleidsterrein militaire operatiën van het ministerie van Defensie en voorgangers, 1945-1993 (Den Haag 1998). Ministerie van Defensie/Rijksarchiefdienst/PIVOT. Concept
Institutionele Toegang van het Bureau/Sectie Gravendienst van de Afdeling Sociale Zaken van het Ministerie van Oorlog/Defensie (1941-1944) 1945-1976, Dienst Identificatie en Berging (DIB) van de Koninklijke Landmacht (1940-1944) 1945-1952. DienstenCentrum Documentaire Informatie (Rijswijk 2007).
Vermist is erger dan dood, Voorlichtingsbrochure Gravendienst Koninklijke Landmacht
Archief van het Bureau/de Sectie Gravendienst van de Afdeling Sociale Zaken van het Ministerie van Oorlog/Defensie, Dienst Identificatie en Berging (DIB)
Institutionele Toegang van het Bureau/Sectie Gravendienst van de Afdeling Sociale Zaken van het Ministerie van Oorlog/Defensie (1941-1944) 1945-1976, Dienst Identificatie en Berging (DIB) van de Koninklijke Landmacht (1940-1944) 1945-1952. DienstenCentrum Documentaire Informatie (Rijswijk 2007).
Omvang: 40 pagina's. De institutionele toegang bevat een historische en archivistische toegang (blz 1-9).
Indices op toegang
Kaartsysteem van het bureau/de sectie Gravendienst van de Afdeling Sociale Zaken van het ministerie van Oorlog/Defensie, met het opschrift oude kaartjes, betreffende o.a. (ere)begraafplaatsen en oorlogsslachtoffers, alfabetisch gerangschikt, 1941-1970.
Kaartsysteem van het bureau/de sectie Gravendienst van de Afdeling Sociale Zaken van het ministerie van Oorlog/Defensie betreffende de aankoop van gronden in diverse gemeenten in Nederland, voor (ere)begraafplaatsen en het onderhoud en verzorging hiervan, alfabetisch gerangschikt, 1942-1957.
Kaartsysteem van het bureau/de sectie Gravendienst van de Afdeling Sociale Zaken van het ministerie van oorlog/Defensie betreffende naamkaarten van oorlogsslachtoffers, waarbij vermelding van datum van overlijden, fusillering of sneuvelen, de gemeente van begrafenis en de locatie van het graf, alsmede de ligging van graven van onbekenden, alfabetisch gerangschikt, 1945-1950. Betreft voor een groot deel de erebegraafplaats "Rusthof" te Amersfoort.
Kaartsysteem van het bureau/de sectie Gravendienst van de Afdeling Sociale Zaken van het ministerie van Oorlog/Defensie betreffende oorlogsslachtoffers (verzetsstrijders), begraven op de erebegraafplaats "Bloemendaal" waarbij vermelding van datum van overlijden of fusillering en de locatie van het graf, alfabetisch gerangschikt, 1946-1948.
Agenda's van het bureau/de sectie Gravendienst van de Afdeling Sociale Zaken van het ministerie van Oorlog/Defensie, 1945-1954.
Alfabetisch trefwoordenregister betreffende in en uitgaande stukken van de Dienst Identificatie en Berging.
Registers/brievenboeken betreffende inkomende en uitgaande stukken van de Dienst Identificatie en Berging, 1945-1952.
Omvang
7,8 meter; 298 inventarisnummers.
Archiefordening
Chronologisch
Anders
Toelichting
De dossiers zijn geordend op handeling. Daarbinnen zijn de dossiers vaak geordend op gemeente of land.
Informatiedrager
papier
Openbaarheid
volledige openbaarheid
Selectie en vernietiging
Uit het archief zijn slechts dubbele exemplaren waarop zich geen aantekeningen bevonden verwijderd. De bewerking is middels de PIVOT-methode bewerkt. Het belangrijkste selectie-instrument was daarbij het PIVOT-rapport nr. 50 "Te land, ter zee, en in de lucht. Een institutioneel onderzoek naar taken en handedlingen op het beleidsterrein militaire operatiën van het ministerie van Defensie en voorgangers, 1945-1993" (Den Haag 1998).
Analytische beschrijving van het archief
Bureau/sectie Gravendienst van de Afdeling Sociale Zaken van het ministerie van Oorlog/Defensie, (1941-1944) 1945-1976.
Stukken betreffende het instellen, wijzigen, verplaatsen en opheffen van ministeriële organisatie-eenheden op het beleidsterrein militaire operatieën.
Stuk betreffende het voorbereiden en vaststellen van regelgeving betreffende de berging en identificatie van stoffelijke resten.
Stukken betreffende het zorgdragen voor de aanleg en inrichting van militaire erebegraafplaatsen.
Oorlogsgraven van buitenlanders in Nederland.
Oorlogsgraven in Nederland geordend per gemeente.
Nederlandse oorlogsgraven in het buitenland geordend per land.
Stukken betreffende het zorgdragen voor de ruiming en berging, identificatie en herbegraving of transport naar het land van herkomst van stoffelijke resten uit veldgraven of gevonden wrakken. Geordend per land. Binnen Nederland zijn de stukken geordend op gemeente.
Dienst Identificatie en Berging (DIB) van de Koninklijke Landmacht, (1940-1944) 1945-1952
Stukken betreffende het instellen, wijzigen, verplaatsen en opheffen van ministeriële organisatie-eenheden op het beleidsterrein militaire operatiën.
Stukken betreffende het voorbereiden en vaststellen van regelgeving betreffende de berging en identificatie van stoffelijke resten.
Stukken betreffende het zorgdragen voor de aanleg en inrichting van militaire erebegraafplaatsen.
Stukken betreffende het zorgdragen voor de ruiming en berging, identificatie en herbegraving of transport naar het land van herkomst van stoffelijke resten uit veldgraven of gevonden wrakken. Alfabetisch geordend op land en in Nederland op gemeente. Daarnaast bevat het archief dossiers bevattende naamlijsten, Verlustmeldungen (alfabetisch geordend), akten van overlijden, rapporten van overbrenging en identificatie en stukken en lijsten van exhumatie in Nederland en het buitenland.
![[Plaatje niet gevonden]](https://www.oorlogsgetroffenen.nl/media/av_cache/Niod 31448_200x.jpg "klik op de afbeelding voor een hogere resolutie")