De Afdeling Gravendienst is ontstaan, omdat het noodzakelijk werd gevonden dat de graven van de militaire slachtoffers die tijdens de oorlog waren gesneuveld, te verzorgen en onderhouden.
Bureau/Sectie Gravendienst van de Afdeling Sociale Zaken (vanaf 1 mei 1955)
Staf.
Kerkhof voor Duitse gesneuvelden te Ysselsteyn.
Nederlandse vertegenwoordiging bij de Franse Mission de recherchers et repatriement in Duitsland (Göttingen).
Positie binnen de organisatie
Met ingang van 1 mei 1955 werd de afdeling Sociale Zaken van het ministerie van Oorlog tevens belast met de taken van de afdeling Gravendienst. De afdeling Gravendienst werd per die datum opgeheven en het bureau Gravendienst, ressorterend onder de afdeling Sociale Zaken, werd ingesteld.
Taken
Taken van de afdeling Gravendienst (1941-1951)
Verzorging van Nederlandse en geallieerde militaire oorlogsgraven.
Vanaf 1945 tevens de verzorging van Duitse oorlogsgraven in Nederland.
Bemiddeling tussen buitenlandse gravendiensten en de Nederlandse autoriteiten.
Taken van de afdeling Gravendienst (1952-1955).
Vanaf 1 januari 1952 werden de taken van de per 31 december 1951 opgeheven Dienst Identificatie en Berging aan de afdeling Gravendienst gevoegd.
Aangelegenheden betreffende technische werkzaamheden, Dienst Identificatie en Berging.
Aangelegenheden betreffende het Nederlands Oorlogsgraven Comité en de Oorlogsgravenstichting.
Controle op onderhoud graven door burgemeester en door Oorlogsgravenstichting.
Verstrekken van opdrachten tot verbetering van graven.
Overleg met buitenlandse militaire gravendiensten, The Imperial War Graves Commission en the American Battle Monuments Commission, inzake graven en kerkhoven van vreemde militairen, alsmede bemiddeling te hunnen behoeve bij Nederlandse autoriteiten.
Overleg nopens gravenaangelegenheden met andere ministers en buitenlandse regeringen.
Verlenen van toestemming tot opgraven c.q. overbrengen van stoffelijke overschotten in Nederland.
Registratie van militaire rijksgraven van Nederlandse en vreemde militairen en van civiele rijksgraven.
Opdrachten tot plaatsen van grafkruisen e.d.
Toestemming tot grafbezoek binnen Nederland op rijkskosten en toekennen van vergoedingen van reiskosten deswege.
Controle kosten grafonderhoud.
Inlichtingen omtrent graven.
Aangelegenheden betreffende Militair Kerkhof Grebbeberg te Rhenen en het verzamelkerkhof voor Duitse gesneuvelden te Ysselsteyn.
Uitwisseling gegevens met het Informatiebureau van het Nederlandse Rode Kruis en de Missie tot Opsporing van Vermisten; voorts met personeelsafdelingen en de afdeling pensioenen.
Verstrekken van inlichtingen omtrent begraven van stoffelijke overschotten van overleden militairen.
Machtiging tot betaling van begrafeniskosten, van kosten aanleg graven en grafkruisen, van grafonderhoud en van voorzieningen inzake militaire kerkhoven.
Toekennen van tegemoetkomingen inzake begrafeniskosten aan nabestaanden.
Taken van de afdeling Sociale Zaken, Sectie Gravendienst (vanaf 1 mei 1955)
Registratiewerkzaamheden betreffende graven.
In Nederland: Graven van militairen van alle nationaliteiten uit de 1e en 2e Wereldoorlog, alsmede van Nederlandse terreurslachtoffers uit de 2e Wereldoorlog. Hiervan uitgezonderd: graven gelegen op de Britse kerkhoven en het Amerikaanse kerkhof Margraten.
Buiten Nederland: Graven van militairen en burgerslachtoffers van de 2e Wereldoorlog.
Overal ter wereld: Graven van alle Nederlandse militairen, overleden na de 2e Wereldoorlog.
Grafonderhoud omvattende aanleg, aanduiding (kruis plus naamplaat of steen), jaarlijks onderhoud beplanting, desgevraagd aankoop, controle op het onderhoud, overleg met buitenlandse gravendiensten. Dit betreft:
Graven in Nederland, aanleg plus onderhoud, door tussenkomst van de burgermeesters; uitgezonderd zijn de Nederlandse graven, welke door de zorg van de Oorlogsgravenstichting worden onderhouden.
Graven buiten Nederland, voor zover dit nog niet door de Oorlogsgravenstichting is overgenomen. U.S.A.
Graven overal ter wereld, voor zover dit nog niet door de Oorlogsgravenstichting is overgenomen. Korea - Suriname.
Militaire kerkhoven.
Begrafeniskosten.
Verstrekken van inlichtingen.
Verlening van tegemoetkoming aan nabestaanden van in Nederland overleden militairen en in het buitenland overleden terreurslachtoffers, wier herbegrafenis, na door de zorg van het ministerie van Oorlog te zijn overgebracht, in Nederland plaatsvindt.
Vergoeding reiskosten grafbezoek aan militaire en civiele rijksgraven volgens bepaalde voorschriften.
Militaire kerkhoven.
Grondaankoop.
Aanleg en onderhoud.
Opgraving, identificatie, overbrenging, concentratie van stoffelijke resten.
In Nederland van Nederlandse, geallieerde en Duitse stoffelijke resten.
Buiten Nederland van terreurslachtoffers die in Duitsland en Oostenrijk zijn begraven: Nederlandse vertegenwoordiging bij opening massagraven door de Franse Gravendienst.
Gravendienst in oorlogstijd: Overleg omtrent organisatorische en technische aangelegenheden aangaande gravendienst in oorlogstijd met Chef Generale Staf en Inspecteur der Intendance.
Vertegenwoordiging van de minister in de Raad van bestuur van de Oorlogsgravenstichting en het hoofdbestuur van het Nederlands Oorlogsgraven Comité.
Institutionele Toegang van het Bureau/Sectie Gravendienst van de Afdeling Sociale Zaken van het Ministerie van Oorlog/Defensie (1941-1944) 1945-1976, Dienst Identificatie en Berging (DIB) van de Koninklijke Landmacht (1940-1944) 1945-1952. DienstenCentrum Documentaire Informatie (Rijswijk 2007).
Archief van het Bureau/de Sectie Gravendienst van de Afdeling Sociale Zaken van het Ministerie van Oorlog/Defensie, Dienst Identificatie en Berging (DIB)
Institutionele Toegang van het Bureau/Sectie Gravendienst van de Afdeling Sociale Zaken van het Ministerie van Oorlog/Defensie (1941-1944) 1945-1976, Dienst Identificatie en Berging (DIB) van de Koninklijke Landmacht (1940-1944) 1945-1952. DienstenCentrum Documentaire Informatie (Rijswijk 2007).
Omvang: 40 pagina's. De institutionele toegang bevat een historische en archivistische toegang (blz 1-9).
Indices op toegang
Kaartsysteem van het bureau/de sectie Gravendienst van de Afdeling Sociale Zaken van het ministerie van Oorlog/Defensie, met het opschrift oude kaartjes, betreffende o.a. (ere)begraafplaatsen en oorlogsslachtoffers, alfabetisch gerangschikt, 1941-1970.
Kaartsysteem van het bureau/de sectie Gravendienst van de Afdeling Sociale Zaken van het ministerie van Oorlog/Defensie betreffende de aankoop van gronden in diverse gemeenten in Nederland, voor (ere)begraafplaatsen en het onderhoud en verzorging hiervan, alfabetisch gerangschikt, 1942-1957.
Kaartsysteem van het bureau/de sectie Gravendienst van de Afdeling Sociale Zaken van het ministerie van oorlog/Defensie betreffende naamkaarten van oorlogsslachtoffers, waarbij vermelding van datum van overlijden, fusillering of sneuvelen, de gemeente van begrafenis en de locatie van het graf, alsmede de ligging van graven van onbekenden, alfabetisch gerangschikt, 1945-1950. Betreft voor een groot deel de erebegraafplaats "Rusthof" te Amersfoort.
Kaartsysteem van het bureau/de sectie Gravendienst van de Afdeling Sociale Zaken van het ministerie van Oorlog/Defensie betreffende oorlogsslachtoffers (verzetsstrijders), begraven op de erebegraafplaats "Bloemendaal" waarbij vermelding van datum van overlijden of fusillering en de locatie van het graf, alfabetisch gerangschikt, 1946-1948.
Agenda's van het bureau/de sectie Gravendienst van de Afdeling Sociale Zaken van het ministerie van Oorlog/Defensie, 1945-1954.
Alfabetisch trefwoordenregister betreffende in en uitgaande stukken van de Dienst Identificatie en Berging.
Registers/brievenboeken betreffende inkomende en uitgaande stukken van de Dienst Identificatie en Berging, 1945-1952.
Omvang
7,8 meter; 298 inventarisnummers.
Archiefordening
Chronologisch
Anders
Toelichting
De dossiers zijn geordend op handeling. Daarbinnen zijn de dossiers vaak geordend op gemeente of land.
Informatiedrager
papier
Openbaarheid
volledige openbaarheid
Selectie en vernietiging
Uit het archief zijn slechts dubbele exemplaren waarop zich geen aantekeningen bevonden verwijderd. De bewerking is middels de PIVOT-methode bewerkt. Het belangrijkste selectie-instrument was daarbij het PIVOT-rapport nr. 50 "Te land, ter zee, en in de lucht. Een institutioneel onderzoek naar taken en handedlingen op het beleidsterrein militaire operatiën van het ministerie van Defensie en voorgangers, 1945-1993" (Den Haag 1998).
Analytische beschrijving van het archief
Bureau/sectie Gravendienst van de Afdeling Sociale Zaken van het ministerie van Oorlog/Defensie, (1941-1944) 1945-1976.
Stukken betreffende het instellen, wijzigen, verplaatsen en opheffen van ministeriële organisatie-eenheden op het beleidsterrein militaire operatieën.
Stuk betreffende het voorbereiden en vaststellen van regelgeving betreffende de berging en identificatie van stoffelijke resten.
Stukken betreffende het zorgdragen voor de aanleg en inrichting van militaire erebegraafplaatsen.
Oorlogsgraven van buitenlanders in Nederland.
Oorlogsgraven in Nederland geordend per gemeente.
Nederlandse oorlogsgraven in het buitenland geordend per land.
Stukken betreffende het zorgdragen voor de ruiming en berging, identificatie en herbegraving of transport naar het land van herkomst van stoffelijke resten uit veldgraven of gevonden wrakken. Geordend per land. Binnen Nederland zijn de stukken geordend op gemeente.
Dienst Identificatie en Berging (DIB) van de Koninklijke Landmacht, (1940-1944) 1945-1952
Stukken betreffende het instellen, wijzigen, verplaatsen en opheffen van ministeriële organisatie-eenheden op het beleidsterrein militaire operatiën.
Stukken betreffende het voorbereiden en vaststellen van regelgeving betreffende de berging en identificatie van stoffelijke resten.
Stukken betreffende het zorgdragen voor de aanleg en inrichting van militaire erebegraafplaatsen.
Stukken betreffende het zorgdragen voor de ruiming en berging, identificatie en herbegraving of transport naar het land van herkomst van stoffelijke resten uit veldgraven of gevonden wrakken. Alfabetisch geordend op land en in Nederland op gemeente. Daarnaast bevat het archief dossiers bevattende naamlijsten, Verlustmeldungen (alfabetisch geordend), akten van overlijden, rapporten van overbrenging en identificatie en stukken en lijsten van exhumatie in Nederland en het buitenland.
![[Plaatje niet gevonden]](https://www.oorlogsgetroffenen.nl/media/av_cache/VMA 111790_200x.jpg "klik op de afbeelding voor een hogere resolutie")