Judendurchgangslager Westerbork

Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie, Amsterdam www.niod.nl

Inventaris met nadere toegangen

Toegang gedigitaliseerd

E is een index gemaakt op naam van personen die in de eerste 24 portefeuilles (m.u.v. 20-21) van de oude ordening voorkomen. Van in de documenten genoemde personen zijn de naam vastgelegd en voor zover bekend de geboortedatum, beroep, functie in Kamp Westerbork, repatriëring en andere kampen waar men verbleef.

250 i 

Inventaris van de collectie Gevangenissen en Kampen - deelcollectie Westerbork, Judendurchgangslager. Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (Amsterdam jaren zeventig van de twintigste eeuw).

De inventaris bevat een historische en archivistische inleiding

9 meter; 1144 inventarisnummers

Thematisch

foto

microfiche

papier

tekening

beperkte openbaarheid

Het archief is voor een deel openbaar. De inventarisnummers 18-29, 33-34, 36-46, 57, 164, 165-172, 191-203, 210-327, 336, 357-361, 451-452, 459, 470-478, 493-519, 523-526, 532-533, 535-536, 605-612, 614-634, 647-649, 713, 715, 724, 726-729, 751, 791-792, 809, 814, 845, 865- 875, 877, 879-889, 891, 893-895, 897-904, 913, 921-934, 938-950, 954-957, 964-966, 979, 985-987, 992, 997-998, 1006-1009, 1011-1019, 1022, 1025-1108, 1128, 1130 en 1138 zijn slechts raadpleegbaar na verkregen toestemming van de directeur van het NIOD. Voor bezoekers die deze toestemming willen hebben, ligt een formulier bij de balie van de studiezaal van het NIOD.

De inventarisnummers 397-399 zijn, vanwege de kostbare aard niet opvraagbaar, daar de dossiers geld bevatten dat in kamp Westerbork in gebruik was. 

De originele en fotokopieën van de Westerbork-cartotheek zijn niet voor inzage beschikbaar, vanwege de materiële staat. Wel is de Westerbork-cartotheek op microfiche te raadplegen op de studiezaal van het NIOD.

De Duitse kampleiding heeft tweemaal, in september 1944 en april 1945, een groot deel van haar administratie laten vernietigen in verband met de naderende geallieerde troepen.

Na de bevrijding heeft het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie 24 kisten met archiefstukken bijeengebracht. Een aantal archiefstukken is op voorstel van het hoofd Onderzoek Gevangenissen en Concentratiekampen in 1950 vernietigd. Dit waren dubbelen, facturen, rekeningen en stukken betreffende de magazijnadministratie. Een aantal stukken (herplaatste stukken) die behoorde tot het archief van kamp Westerbork is ondergebracht bij andere archieven. 

Het archief bestaat voor een deel uit oorspronkelijk kampmateriaal. Deze stukken zijn bijeengebracht door het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie na 1945 tijdens de verzamel- en onderzoekswerkzaamheden. Het kampmateriaal bestaat onder andere uit (kopieën van) documenten uit de periode dat het kamp als Judendurchgangslager fungeerde. Daarnaast zijn er ook stukken uit de periode dat het kamp als vluchtelingenkamp onder leiding stond van de Nederlandse overheid.

Een belangrijk onderdeel van het archief is de Westerbork-cartotheek. Deze lijsten zijn in het geheim samengesteld door gevangenen die bij de administratie van het kamp werkten. Op deze lijsten werden de gegevens genoteerd van de personen die op transport werden gesteld naar concentratiekampen in Duitsland en Polen. De originele cartotheek, onderdeel uitmakend van de kampadministratie, heeft de Duitse kampleiding tegen het einde van de oorlog vernietigd. Mede aan de hand van de gegevens die op de lijsten van de Westerbork-cartotheek stonden, kon na de oorlog de plaats en datum van overlijden worden vastgesteld van het grootste deel van de joden die op transport was gesteld. De afdeling Oorlogsnazorg van het Nederlandse Rode Kruis bevat tevens een kopie van de Westerbork-cartotheek.

In het archief zijn verder lijsten te vinden met de namen van joodse gevangenen, zoals lijsten van gedeporteerde kinderen en in het kamp verblijvende buitenlandse joden en lijsten van uit verschillende steden afkomstige kampingezetenen. Voorts bevat het archief ook lijsten met de namen van gevangenen die in Westerbork zijn overleden en gecremeerd.

Daarnaast zijn er nog diverse lijsten die direct na de oorlog zijn opgesteld van personen die nog vermist werden en dossiers over de opsporing van voormalig kampingezetenen. Belangrijk hiervoor waren de verklaringen over de afzonderlijke transporten naar buitenlandse concentratiekampen. Mensen die op transport waren gesteld en de kampen overleefd hadden, hebben na de oorlog een verklaring afgelegd over het verloop van het transport en de ervaringen in de concentratiekampen. Aan de hand van deze verklaringen kon vastgesteld worden wat er met een bepaalde groep mensen van dat betreffende transport bij aankomst bij een concentratiekamp is gebeurd. Verklaringen van overlijden van vermiste personen konden op basis van deze gegevens opgesteld worden. 

Het archief van kamp Westerbork is in de loop van de tijd aangevuld met schenkingen van archiefbescheiden betreffende het kamp. Tot in 2004 is er materiaal toegevoegd aan het archief en het is niet uitgesloten dat in de toekomst nog meer materiaal zal worden toegevoegd aan de collectie.

Het archief is gevormd door materiaal dat afkomstig is van meerdere instellingen en personen. Het is bijeengebracht door de afdeling Onderzoek en Gevangenissen en Concentratiekampen van het toenmalig RIOD (tegenwoordig NIOD).

Op de website www.kamparchieven.nl is een overzicht geplaatst van de archieven van of met betrekking tot het kamp Westerbork.