Per 1 december werd door de Staf van het Nederlandsche Roode Kruis tot opheffing van het NRXH besloten.
Oprichters
Het Nederlandse Rode Kruis Hulpkorps is opgericht door Sectie XIII van het Militair Gezag, in samenwerking met het Centraal Bestuur van het Rode Kruis.
Aanleiding voor oprichting
Na de hongerwinter van 1944 werd de behoefte aan eerste levensbehoeften in bezet Nederland steeds groter. In het bevrijde zuiden van Nederland werd het Nederlandse Rode Kruis Hulpkorps opgericht dat voorzag in het werven en opleiden van vrijwilligers, die na de bevrijding van het noorden van Nederland aldaar zouden worden ingezet.
Inrichting van de organisatie
Naast de Staf, met aan het hoofd Luitenant Kolonel b.d. Jhr. A.D. Laman Trip, bestond het Hulpkorps uit drie verschillende teams:
de Sociale Verbindings Groepen. Deze twintig groepen, elk bestaande uit elf man, assisteerden de geallieerde civil affairs-officieren en de commissarissen van het Militair Gezag bij hun sociale activiteiten. De Sociale Verbindings Groepen droegen zorg voor de verkenning en coördinatie van de hulpverlening. Iedere Sociale Verbindings Groep bestond uit:
de commandant van het team
de plaatsvervangende commandant
een sociaal verkenningsofficial
een sociaal inlichtingsofficial
een official gezinszorg
een chauffeur-mécanicien
drie chauffeurs
twee ordonnansen-motorrijders
de Relief Teams. Deze 63 teams, elk bestaande uit 12 man, hadden een aandeel in het reguleren van de stroom evacués en gerepatrieerden in de ontvangst- en doorgangskampen. Daarnaast werd door de Relief Teams het vervoer geregeld van kinderen, gerepatrieerden, zieken, gewonden en ouden van dagen. Ook werden door hen levensmiddelen, brandstof, medische benodigdheden en bouwmaterialen ingezameld. Ten slotte richtten de Relief Teams poliklinieken, scabies-klinieken en badhuizen in. Elk Relief Team bestond uit:
een leider
een information officer
een welfare officer
een administrateur
een sanitair (medewerker die verantwoordelijk was voor de hygiënische situatie in de kampen)
een gediplomeerde verpleegkundige
een Rode Kruis-hulp
een kok
een chauffeur-mécanicien
twee chauffeurs
een kwartiermeester
de Medische Teams. Deze 51 teams, elk bestaande uit zestien man, verleenden eerste (medische) noodhulp aan hongerende burger-oorlogsgetroffenen. Elk Medisch Team bestond uit:
een arts
een hoofdverpleegkundige
twee verpleegkundigen
drie Rode Kruis helpers of helpsters
vijf explorateurs (medewerkers die op zoek gingen naar zieke, hongerende mensen die voor hulp van het Hulpkorps in aanmerking kwamen)
een administrateur
twee chauffeurs
een chauffeur-mécanicien
Doelstelling
Leniging van de nood in bevrijd Nederland.
Taken
Naast de Staf bestond het Hulpkorps uit drie verschillende teams:
de Sociale Verbindings Groepen. Zij droegen zorg voor de verkenning en coördinatie van de hulpverlening.
de Relief Teams. Zij hadden een aandeel in het reguleren van de stroom evacués en gerepatrieerden in de ontvangst- en doorgangskampen. Daarnaast werd door de Relief Teams het vervoer geregeld van kinderen, gerepatrieerden, zieken, gewonden en ouden van dagen. Ook werden door hen levensmiddelen, brandstof, medische benodigdheden en bouwmaterialen ingezameld. Ten slotte richtten de Relief Teams poliklinieken, scabies-klinieken en badhuizen in.
de Medische Teams. Zij verleenden eerste (medische) noodhulp aan hongerende burger-oorlogsgetroffenen.
Na de oprichting vestigde het Hulpkorps zich in de Chassé-Kazerne te Breda. Nadat de teams zich vanaf mei 1945 zich over het westen, oosten en noorden van Nederland hadden verspreid, werd het hoofdkantoor van het Hulpkorps in Alphen aan den Rijn gevestigd.
Bossenbroek, M., De Meelstreep. Terugkeer en opvang na de Tweede Wereldoorlog (Amsterdam 2001).
Nève, Ed. de, N.R.X.H. Nederlandsch Roode Kruis Hulpkorps. Zijn ontstaan en zijn arbeid (z.p., 1945).
Het Nederlandsche Roode Kruis in de Tweede Wereldoorlog. Uitgegeven in opdracht van het hoofdbestuur van het Nederlandsche Roode Kruis (Amsterdam/Antwerpen, z.j.).
Inventaris van het archief van het Militair Gezag, (1939) 1943-1946 (1956) Centrale Archiefselectiedienst / Nationaal Archief (Winschoten / Den Haag 1998).
Omvang: 292 pagina’s. De inventaris bevat een historische en archivistische inleiding (blz. 13-25)
Indices op toegang
Het archief bevat een aantal registers en een agenda op uitgaande correspondentie.
Aantal inventarisnummers
21 inventarisnummers
Archiefordening
Alfabetisch
Numeriek
Thematisch
Informatiedrager
papier
Openbaarheid
beperkte openbaarheid
Toelichting
Het archief is raadpleegbaar na toestemming van de directeur van het Nationaal Archief.
Verloren geraakt
Niet bekend
Selectie en vernietiging
Niet bekend
Analytische beschrijving van het archief
Het archief van het Nederlandse Rode Kruis Hulpkorps maakt als gedeponeerd archief deel uit van het archief van het Militair Gezag.
Het archief bevat:
bescheiden over het personeel dat bij het Hulpkorps en de diverse reliefteams werkzaam is geweest
diverse rapportages over de werkzaamheden van de reliefteams en het Informatiebureau van het Nederlandse Rode Kruis
een conceptversie van de geschiedenis van de Sociale Verbindingsgroepen, de medische en de relief teams, beschreven door E.D. Langlet de Nève
Deelarchieven/ gedeponeerde archieven
Het archief van het Nederlandse Rode Kruis Hulpkorps bevat noch originele archivalia van andere archiefvormers, noch gedeponeerde archieven.
Archiefstukken van organisatie/persoon in andere archieven
Het archief van het Nederlandse Rode Kruis Hulpkorps maakt als gedeponeerd archief deel uit van het archief van het Militair Gezag.