Nationale Hulpactie Roode Kruis

Op 24 januari 1945 vond in Tilburg de oprichtingsvergadering van de Landelijke Hulpactie Roode Kruis plaats. De werkzaamheden van de H.A.R.K. beperkte zich in eerste instantie tot de bevrijde gebieden in Zeeland, Noord-Brabant, Limburg en Gelderland.
Na de bevrijding hield de H.A.R.K. op 9 mei 1945 in Tilburg de eerste nationale vergadering. Op 9 augustus 1945 verkreeg de H.A.R.K. rechtspersoonlijkheid.

In 1947 is de H.A.R.K. opgegaan in het Nederlands Volksherstel.

• Mgr. F.N.J. Hendrikx
• Jhr. ir. R.E. Laman Trip
• E.M.J. de Vlam

Na de bevrijding van Zuid-Nederland konden hulpgoederen - die waren ontvangen vanuit het buitenland - gedistribueerd worden onder de getroffen bevolking. Een organisatie die deze goederen op doeltreffende wijze kon verdelen, ontbrak. Contacten tussen een lokaal rooms-katholiek Huisvestingscomité te 's-Hertogenbosch en het Nederlandse Rode Kruis leidden tot het instellen van een Provinciale Commissie. Naast de verdeling van deze goederen was de taak van de Commissie om de spontaan begonnen (plaatselijke) hulpacties te bevorderen en te streven deze zoveel mogelijk in één verband samen te brengen. Ten behoeve van de herkenbaarheid voor (geallieerde) militaire gezagsdragers en buitenlandse hulporganisaties werd gekozen voor de naam 'Roode Kruis Hulpactie', die later werd omgezet in H(ulp) A(ctie) R(oode) K(ruis).

Na mei 1945 werden naast het Centraal Bureau en het reeds bestaande Brabantse Provinciale Comité tien overige provinciale comité's opgericht die samen de Nationale H.A.R.K. vormden.

Bestuur van de Stichting Nationale Hulpactie Roode Kruis (H.A.R.K.)

Beschermvrouwe:

• H.K.H. prinses Juliana (mei 1945 - 31 mei 1947)

Dagelijks Bestuur:

• Mr. J.C. Baron Baud*, voorzitter (januari 1945 - 31 mei 1947)
• A.A. van Sandick*, vice-voorzitter (juli 1945 - 31 mei 1947)
• Dr. R. Hornstra, vice-voorzitter (juni 1945 - juni 1946)
• L.C.A.M. Janssens Czn.*, secretaris (januari 1945 - 31 mei 1947)
• K.J.A.M. van Spaendonck*, penningmeester (januari 1945 - 31 mei 1947)

Bestuur: dagelijks bestuur, waaraan toegevoegd:

• Mr. J. van Doorn (mei 1946 - 31 mei 1947)
• Mr. M.H.M. Hemmes (mei 1946 - 31 mei 1947)
• Mr. J. Heusdens (augustus 1945 - januari 1946)
• H.J.J. van Hussen Pr.* (april 1946 - 31 mei)
• H.P.J. van Ketwich Verschuur* (januari 1946 - 31 mei 1947)
• M. Lam Pr. (juli 1945 - maart 1946)
• Jhr. Ir. R.E. Laman Trip* (november 1945 - 31 mei 1947)
• J.C.E. Baron van Lynden (juli 1945 - januari 1946)
• B.J. Oosterheert* (oktober 1945 - 31 mei 1947)
• Ds. W.G. Overbosch* (maart 1946 - 31 mei 1947)
• Mevr. J.B.Ch. Sjollema-s'Jacob* (juli 1945 - 31 mei 1947)
• Jhr. G.M. Verspyck (februari 1946 - 31 mei 1947)
• R.W. Wentges* (juli 1945 - 31 mei 1947)
• J.G. Winkel* (oktober 1945 - 31 mei 1947)

Hoofdbestuur: bestuur, waaraan toegevoegd:

• Ds. H. de Boer (april 1946 - 31 mei 1947)
• A.M.B. de Grijs (november 1945 - 31 mei 1947)
• G.A. Kalverkamp (november 1945 - 31 mei 1947)
• Mr. J. Mulder (december 1945 - 31 mei 1947)
• Drs. Cl. van Oppen (april 1946 - 31 mei 1947)
• G. Sissingh (maart 1945 - 31 mei 1947)
• P.E. Tameling (december 1945 - 31 mei 1947)
• Th. Op 't Veld Pr. (augustus 1945 - 31 mei 1947)

Het Dagelijks Bestuur werd vertegenwoordigd door een Directie.

Directie:

• Directeuren:
  • Mr. J.H. Jacobs (januari 1945 - mei 1945)
  • C. Jongkoen (december 1945 - 31 mei 1947)
  • J.J. Werner (juni 1945 - augustus 1946)

• Adjunct-Directeuren:
  • F.A.C. Broekmans (juli 1945 - 31 mei 1947)
  • Ir. R.W. Dijkhuis (september 1945 - november 1945)
  • Drs. P.J.M. v. Schijndel (mei 1945 - januari 1946)
  • J. Vellenga (november 1945 - maart 1946)

Intendant Landelijk Magazijn:

• F. Wolders

Stichting Nationale Hulpactie Roode Kruis (in liquidatie):

De met * aangeduide leden vormden van 1 Juni 1947 af het Liquidatie-Bestuur.

Liquidatie-gevolmachtigde:

• C. Jongkoen, directeur

Het Centraal Bureau bestond uit een aantal afdelingen:

• Directie en Secretariaat
• Buitenland
• Binnenland
• Goederen
• Goederen- en Magazijnadministratie
• Controle-dienst
• Pers en Propaganda
• Statistiek
• Adoptie
• Boekhouding
• Vervoer
• Huishoudelijke Dienst
• Archief
• Sociale Inspectie
• Tentoonstellingen

Het Bestuur beschikte over een staf van 80 personen, die eind december 1945 werd aangevuld tot ruim 100 personen.

De H.A.R.K. omvatte ongeveer 450 medewerkers in loondienst en meer dan 10.000 vrijwilligers en bestond uit circa 1000 plaatselijke comité's, drie hoofd- en tweeëntwintig rayonmagazijnen.

Leniging van de materiële nood van oorlogsgetroffenen.

• Inzamelen van geld en (buitenlandse) goederen
• Distributie van goederen

De H.A.R.K. maakte gebruik van een aantal hoofdmagazijnen, waar goederen, zoals kleding, schoenen en huishoudelijke artikelen, werden gestapeld. Deze magazijnen waren gevestigd te Eindhoven, Roosendaal, Rotterdam en Amsterdam. In de eerste helft van 1945 werden circa 500.000 stuks goederen uitgedeeld, in de jaren 1946-1947 werden ruim 17 miljoen stuks goederen verdeeld.

Onder het motto 'Zuid helpt Noord' en later 'Noord helpt Zuid' werden wederkerige hulpacties in Nederland opgezet. De afdeling Pers en Propaganda droeg bij aan de bekendheid van de organisatie en de promotie van de werkzaamheden.

Sociale zorg

• Verzetsdeelnemers Nederland algemeen

• Vervolgingsslachtoffers Nederland algemeen

• Burger-oorlogsgetroffenen Nederland algemeen

• Oorlogsgetroffenen uit Nederlands-Indië algemeen

• Repatrianten uit Europa
• Repatrianten uit Nederlands-Indië

Den Bosch (NL)

Tilburg (NL)

Rotterdam (NL)

Den Haag (NL)

Eindhoven (NL)

Roosendaal (NL)

Amsterdam (NL)

Groningen (NL)

Friesland (NL)

Drenthe (NL)

Overijssel (NL)

Gelderland (NL)

Utrecht (NL)

Noord-Holland (NL)

Zuid-Holland (NL)

Zeeland (NL)

Limburg (NL)

Noord-Brabant (NL)

Het Centraal Bureau is een aantal maal verhuisd. Het Centraal Bureau was achtereenvolgens gevestigd te Tilburg, Rotterdam, Den Haag, Rotterdam.

• Stichting Nederlands Volksherstel
• Militair Gezag
• Nederlandse Rode Kruis Hulpkorps
• Comité Nederland helpt Indië

• Bossenbroek, M., De meelstreep. Terugkeer en opvang na de Tweede Wereldoorlog (Amsterdam 2001).

• Jongkoen, C. en S. van Creveld, Geschiedenis van de Nationale Hulplactie Roode Kruis H.A.R.K. Haar ontstaan, haar groei, haar inrichting, haar werkzaamheid. Stichting Nationale Hulpactie Roode Kruis (z.p. 1948).

• Overzicht der werkzaamheden van het Militair Gezag gedurende de bijzondere staat van beleg. 14 september 1944 - 4 maart 1946. Samengesteld door het Afwikkelingsbureau Militair Gezag (Den Haag 1947).

De H.A.R.K. en het Nederlands Volksherstel werkten nauw samen.

Plannen voor en uitvoering van hulpverlening aan getroffenen in Nederland