Centrale Vermogens Opsporingsdienst

Op 27 december 1945 werd bij beschikking van de minister van Financiën de Centrale Vermogens Opsporingsdienst opgericht.

Minister van financiën, P. Lieftinck

Het Nederlands Beheersinstituut had onder andere als taak het beheer van landverraderlijke en vijandelijke vermogens. Bezitters hiervan waren verplicht hun vermogens aan te geven bij het Beheersinstituut. Voor de opsporing van niet aangegeven vermogens werd de Centrale Vermogens opsporingsdienst ingesteld.

De leiding was in handen van A.B.J. Prakken, directeur van ’s Rijks Belastingen en Domeinen te Amsterdam en S.G. Appeldoorn te Laren. In 1950 werd de leiding overgenomen door W.H. Haasse. De werkzaamheden werden uitgevoerd door opsporingsambtenaren. De afdeling Buitenland was belast met het recupereren van geroofde goederen die meestal in Duitsland terecht waren gekomen.

In de CVO werden na 1 januari 1946 geleidelijk andere organisaties opgenomen:

• Bureau Bestrijding Vermogensvlucht (BBV)
• De Inlichtingen en Opsporingsdienst Vijandelijk Vermogen (OVV)

In de periode 1945-1948 ressorteerde de CVO onder het ministerie van Financiën, Afdeling Juridische Zaken en Bewindvoering. Op 1 januari 1948 werd de CVO als zelfstandige afdeling toegevoegd aan het Nederlands Beheersinstituut en vanaf 1949 ressorteerde het weer onder het ministerie van Financiën. De uitgaven van de CVO kwamen ten laste van het Nederlandse Beheersinstituut. De administratie en geldelijk beheer werden gecontroleerd door de accountantsdienst van het ministerie van Financiën.

Aan de Centrale Vermogens Opsporingsdienst is met uitsluiting van andere opsporingsdiensten, de zorg voor de opsporing van vermogensbestanddelen van vijanden en landverraders, zomede van tijdens de bezetting ten behoeve van de vijand weggevoerde Nederlands mobiele vermogensbestanddelen, als geld, goud, juwelen, effecten, postzegelverzamelingen e.d., zowel in het binnenland als in het buitenland, opgedragen.

De bemoeienis van de Centrale Vermogens Opsporingsdienst strekt zich niet uit tot de opsporing in Duitsland van industriële objecten en van kunstbezit, waarvan de opsporing aan de Dienst van de Commissaris-Generaal voor de Economische Belangen in Duitsland is voorbehouden.

De CVO had een opsporingsbevoegdheid.

Bezitters van vijandelijke en landverraderlijke vermogens waren verplicht tot aangifte van deze vermogens bij het NBI. Bij de opsporing van niet aangegeven vermogens werd het NBI bijgestaan door de Centrale Vermogens Opsporingsdienst.

Taken van de CVO waren:

• Opsporen van niet aangegeven vijandelijke en landverraderlijke vermogens, zoals
  • Vermogensbestanddelen van vijanden en landverraders
  • Roerende vermogensbestanddelen als geld, goud, juwelen en effecten die tijdens de bezetting zijn weggevoerd
• Confiscatie van vijandelijk vermogen ten bate van de Staat
• Verkrijging fiscaal inzicht in door collaboratie verkregen vermogen
• Het opleggen van fiscale sancties
• Verkoop van in verkeerde handen bevindend roerend goed dat dan als tegenwaarde dient voor uitkeringen door Schade-Enquêtecommissies
• Controlemiddel met betrekking tot oorlogsschade-uitkeringen
• Verrichten van onderzoek naar wanbeheer en mogelijke fraude door beheerders van vijandelijk vermogen

Rechtsherstel

• Vervolgingsslachtoffers Nederland algemeen
• Joden

Nederland

Amsterdam (NL)

Arnhem (NL)

Hilversum (NL)

Den Haag (NL)

Apeldoorn (NL)

Rotterdam (NL)

Het hoofdkantoor was gevestigd in Amsterdam, Herengracht 468. Plaatselijke bureaus bevonden zich in Arnhem, Hilversum, Den Haag, Apeldoorn, Rotterdam.

• Nederlands Beheersinstituut
• Agentschap van het ministerie van Financiën
• Commissariaat-Generaal voor de Nederlandse Economische Belangen in Duitsland
• Bureau Bestrijding Vermogensvlucht
• Sectie IV (Restitutie- en Reparatiezaken) van de Nederlandse Militaire Missie bij de Geallieerde Bestuursraad te Bonn (Duitsland)
• Ministerie van Financiën

 

• Inventaris van het archief van het Nederlands Beheersinstituut (NBI), Hoofdkantoor, (1944) 1945-1967. Nationaal Archief/Centrale Archiefselectiedienst (Den Haag/Winschoten 1996).
• Supplement op de inventaris van het Nederlandse Beheersinstituut betreffende archiefbescheiden van de Centrale Vermogensopsporingsdienst 1945-1967. Centrale Archiefselectiedienst (Winschoten 2004).
• Bockxmeer, J.M.L. van en P.C.A. Lamboo, H.A.J. van Schie, Onderzoeksgids Archieven Joodse oorlogsgetroffenen. Overzicht van archieven met gegevens over roof, recuperatie, rechtsherstel en schadevergoeding van vermogens van Joden in Nederland in de periode 1940-1987 (Den Haag 1998).