Central Tracing Bureau

1945-1947

United Nations Relief and Rehabilitation Administration (UNRRA).

In 1943 werd door de geallieerde strijdmacht (SHAEF) in Londen plannen gemaakt voor de oprichting van een centrale opsporingsinstantie voor de vermiste personen en nationale opsporingsbureaus. Daar de militaire autoriteiten verantwoordelijk waren voor burgers en displaced persons tijdens de bevrijdingsoperaties in bezet gebied werd door SHAEF een opsporingsbureau opgericht. De opvolger van dit opsporingsbureau werd, na de opheffing van SHAEF in juli 1945, de Combined Displaced Persons Executive. In septeber 1945 kreeg de UNRRA de taak om een centraal opsporingsbureau op te richten. Dit werd het Central Tracing Bureau.

Combined Displaced Persons Executive

Inrichting

• Kinderopsporingsdienst
• "Mass Tracing": een opsporingsdienst door middel van radio-uitzendingen en publicaties in kranten, bioscopen e.d.
• Documentenafdeling
• Correspondentieafdeling voor elk der verschillende zones, alsmede voor de Nationale Opsporingsdiensten.

Het CTB viel onder de UNRRA. Na opheffing van de UNNRA werd de CTB vanaf 1 juli 1947 overgenomen door de International Refugee Organization.

De doelstellingen waren:

• Het zoeken van vermiste militairen en burgers die ingezetenen waren van landen van de Verenigde Naties en het vaststellen van het lot van degenen die niet teruggevonden werden
• Het lokaliseren, verzamelen en bewaren van alle beschikbare documenten betreffende vluchtelingen en displaced persons in Duitsland
• Te dienen als een schakel tussen mensen die contact met elkaar zochten 

Taken van het CTB

• Het zoeken naar en opsporen van vermiste militairen en burgers van de Verenigde Naties.
• Het vaststellen waar mogelijk, van het lot van die vermisten, die niet levend gevonden konden worden.
• Het opsporen, verzamelen en bewaren van alle beschikbare documenten, die betrekking hebben op vermiste personen in Duitsland.
• Het zijn van een schakel om geïnteresseerde personen met elkaar in verbinding te brengen.

Het CTB concentreerde zijn opsporingswerkzaamheden in Duitsland en Oostenrijk en een korte periode ook in Italië. In de andere landen was de opsporing van vermiste personen in handen van nationale opsporingsbureaus gelegd, zoals in Nederland het Informatiebureau van het Nederlandse Rode Kruis was aangewezen. Het CTB deed dan ook alleen 'zaken' met de nationale opsporingsbureaus. Andere opsporingsinstanties kregen geen toegang tot het CTB. Verzoeken om opsporing werden door het Informatiebureau op kaarten van het CTB via het Militair Gezag naar het CTB gestuurd. Individuele onderzoeken werden echter niet door het CTB ingesteld, maar uitgezet bij de zonale opsporingsbureaus in de bezettingszones. Via de pers, radio en bioscoop zocht het CTB wel om inlichtingen omtrent vermiste personen, met name om personen waar het CTB zelf geen gegevens over had. Daarnaast verzamelde en verspreidde het CTB documenten betreffende krijgsgevangenen, gearresteerden en te werk gestelden ten behoeve van de opsporing. Een opvallend aspect was dat het CTB alleen onderzoek instelde naar vermiste mensen die de nationaliteit hadden van een bij de Verenigde Naties aangesloten landen en Duitsers die slachtoffer waren geworden van de nationaal-socialisten. 

De taken van het CTB waren:

• Gewone document en opsporingsprogramma
• Childtracing
• Dode mars onderzoek
• Bewerken van de concentratiekamp registers 

Naast het centrale opsporingsbureau te Arolsen waren er ook nog de zelfstandig zonale opsporingsbureaus. In de Britse zone was  de "55 Search Bureau" verantwoordelijk voor de opsporing en in de Amerikaanse zone het "UNRRA Documents and Tracing Bureau" te Wiesbaden. Beide zonale opsporingsbureaus waren actief tot januari 1947. Het Franse zonale opsporingsbureau "Directions des Personnes Déplacées" was gevestigd in Rastatt. In de drie zones werden buitenlandse tracingteams toegelaten die belast waren met het opsporen van landgenoten. Voor Nederland waren dat Nederlandse Rode Kruisteams. Deze teams vielen onder het ministerie van Sociale Zaken en waren gelieerd aan de Nederlandse Militaire Missie in Duitsland.

In 1947 wordt de UNRRA opgeheven en daarmee ook het CTB. Daartoe werd het CTB begin 1947 reeds sterk ingekrompen. Dit had tot gevolg dat het CTB geen individuele gevallen meer kon behandelen die te velde opgespoord moesten worden. Dit werd overgelaten aan de zonale opsporingsbureaus. Vanaf 1 juli 1947 werd de taak van het CTB overgenomen door de International Refugee Organization.

Opsporing vermisten

Informatieverstrekking over personen

• Repatrianten uit Europa

Duitsland

Oostenrijk

Italië

Arolsen (DE)

Het CTB volgde het front. Het was opgericht in Londen. Met het oprukkende geallieerde leger verplaatste ook het CTB zijn hoofdkwartier. Op het vaste land van Europa vestigde het bureau zich eerst in Versailles en later kreeg het in Frankfurt am Main een onderkomen. Tenslotte vond het CTB een definitieve vestigingsplaats in Bad Arolsen. Deze plaats was gekozen vanwege zijn centrale ligging ten opzichte van de vier bezettingszone en omdat de infrastructuur nog grotendeels intact was. Het CTB was echter alleen actief in het westen van Duitsland, omdat de Sovjet-Unie niet wilde meewerken aan het CTB. Wel werd er vanuit West-Duitsland gezocht naar vermiste personen in de door de Sovjet-Unie gecontroleerde gebieden.

• Informatiebureau van het Nederlandse Rode Kruis
• Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie
• United Nations Relief and Rehabilitation Administration
• International Tracing Service

• Woodbrigde, G., UNRRA. The History of the United Nations Relief and Rehabilitation Administration (New York 1950). Deel 2.
• http://www.its-arolsen.org/en/about_its/history/index.html?expand=347&cHash=61f87a30ee (28-05-2008). 
• Biedermann, C-C., More than 10.5 million...(Bad Arolsen 2003).