Vereniging Ex-Dwangarbeiders Nederland Tweede Wereldoorlog

In november 1998 besloot de algemene ledenvergadering de vereniging op te heffen per 1 januari 1999.

A. Pontier nam het initiatief om een werkgroep op te richten.

In april 1987 werd door een oecumenische organisatie in Bückeburg in Duitsland een conferentie georganiseerd. Naar aanleiding daarvan werd in juni van dat jaar in Nederland een werkgroep opgericht met als doel de positie van de ex-dwangarbeiders onder de aandacht te brengen. De bedoeling was om documentatie te verzamelen over de tewerkstelling en over Nederlandse instanties die op dat moment belast waren met uitkeringen aan oorlogsslachtoffers. Uit deze werkgroep volgde de oprichting van de Vereniging. De eerste landelijke bijeenkomst vond plaats op 26 januari 1988 te Amersfoort.

Vereniging Dwangarbeiders Nederland in de Tweede Wereldoorlog

Vereniging

De Vereniging bestond uit 15 afdelingen, te weten: Groningen, Friesland, Drenthe, Overijssel, Gelderland, Utrecht, Noord-Holland, Amsterdam/Het Gooi, Amsterdam/Waterland/Zaanstreek, Zuid-Holland (noord), Zuid-Holland (zuid), Noord-Brabant, Zeeland, Limburg, Canada. Deze afdelingen werden alleen ingeschakeld bij regionale manifestaties en hadden een eigen bestuur.

Het landelijk bestuur bestond uit:

• A. Pontier (voorzitter)
• W. Genger (secretaris), later opgevolgd door A. Hoorn
• A. Spans (penningmeester)
• P. Versteyne

1. verwerken van oorlogservaringen als individu en in verenigingsverband
2. belangen behartigen in (im)materieel opzicht bij het streven naar erkenning van dwangarbeiders als oorlogsslachtoffer in de zin van de voor dezen van kracht zijnde wetgeving
3. ijveren voor schadevergoeding wegens verrichten van dwangarbeid en honorering van pensioenrechten
4. aandacht voor onderzoek naar de arbeidsinzet
5. het geven van voorlichting

• organiseren van landelijke en regionale bijeenkomsten ter bevordering van saamhorigheid en onderlinge contacten   
• uitgeven van de Nieuwsbrief met mededelingen van bestuur en artikelen van leden   
• organiseren van steun- en praatgroepen voor ex-dwangarbeiders ter verwerking van hun oorlogsverleden
• voorlichting over (im)materiële hulp in het kader van de wetgeving inzake oorlogsslachtoffers
• overleg met overheid en politiek o.a. inzake aanspraken op ouderdomsrente uit Duitsland en in het algemeen via de media bekendheid aan deze groep te geven
• IJveren voor versoepeling van criteria om in aanmerking te komen voor de Wet Uitkering Burger-Oorlogsslachtoffers 1940-1945. Deze stond in principe open voor de ex-dwangarbeiders, maar in de praktijk golden aanvullende voorwaarden
• oprichting van een documentatiecentrum met bronmateriaal (o.a. belevenissen van tewerkgestelden) voor de geschiedschrijving
• oprichting van een eigen monument op 29 mei 1996 op het terrein van het Nationaal Oorlogs- en Verzetsmuseum te Overloon in Noord-Brabant
• organiseren van tentoonstellingen met materiaal van het documentatiecentrum
• opzetten van een project voor scholen met lezingen van leden over de arbeidsinzet

Rechtsherstel

Belangenbehartiging en zelforganisatie

• Dwangarbeiders

Wet Uitkeringen Burger-oorlogsslachtoffers 1940-1945 (1984)

Canada

Duitsland

Bückeburg (DE)

Amersfoort (NL)

Groningen (NL)

Friesland (NL)

Drenthe (NL)

Overijssel (NL)

Gelderland (NL)

Utrecht (NL)

Noord-Holland (NL)

Zuid-Holland (NL)

Amsterdam (NL)

Het Gooi (NL)

Waterland (NL)

Zaanstreek (NL)

Noord-Brabant (NL)

Zeeland (NL)

Limburg (NL)

• Stichting 1940-1945
• Stichting ICODO
• Stichting Burgeroorlogsgetroffenen
• Werkgroep Geïnvalideerd Teruggekeerde Dwangarbeiders 1940-1945
• Actie-comité Oostbouw

Publicaties van de Vereniging:

• Boerma, A., Ex-dwangarbeiders in hun jaren daarna als VDN-lid (Apeldoorn 2001).
• Keizer, J., Slaven van de bezetter. De Friese dwangarbeiders tijdens de Tweede Wereldoorlog (Oosterend 1996).
• Steenhuis, A., Onder een stolp van kwaad. Verhalen van dwangarbeiders in de Tweede Wereldoorlog (Apeldoorn 1995).

Verder gaf de Vereniging een Nieuwsbrief uit dat zesmaal per jaar verscheen. Is opgegaan als katern in Contactblad Stichting 1940-1945.

Algemeen:

• Thiesen, H. en D. Hanssen, Ontmoetingen van ex-dwangarbeiders in Nederland en Duitsland 1994-1999 (Helden 1999).
• Eggink, J.W.F. en F.J.C. Schijven, Bibliografie Nederlandse dwangarbeiders in Duitsland tijdens de Tweede Wereldoorlog: egodocumenten (Utrecht 1998).
• Berkhouwer, M.T., Ze konden toch onderduiken? Ex-dwangarbeiders op zoek naar erkenning (Z.p. 1993).

Belangenbehartiging - Europese organisaties