Departementale Projectgroep Tegoeden WOII (1940-1945)

De projectgroep is ingesteld door het Ministerie van Financiën.

In september 1996 bracht het Britse Ministerie van Buitenlandse Zaken het rapport History Notes. Nazi Gold: Information from the British Archives uit waarin op basis van onderzoek in Britse archieven werd gesteld dat de Zwitserse autoriteiten na 1945 slechts een deel van het goud dat in de Tweede Wereldoorlog door Zwitserland van nazi-Duitsland werd gekocht hadden teruggeven. Het rapport leidde ertoe dat de kwestie van het door nazi-Duitsland geroofde monetaire goud internationaal in de belangstelling kwam te staan.

De publicatie volgde kort op de instelling van het Independent Committee of Eminent Persons (ICEP) in Zwitserland in het voorjaar van 1996. Deze commissie, onder aanvoering van Paul A. Volcker, de vroegere voorzitter van het Amerikaanse Federal Reserve System, had tot taak onderzoek te verrichten naar slapende tegoeden van rekeninghouders die tijdens de Tweede Wereldoorlog waren omgekomen. De commissie was na jarenlange lobby van het World Jewish Congress (WJC) en de World Jewish Restitution Organization (WJRO) met instemming van de Zwitserse banken opgericht.

De diverse internationale onderzoeken waren in Nederland aanleiding voor de oprichting van de Contactgroep Tegoeden WOII, onder voorzitterschap van Van Kemenade.

Voor het ministerie van Financiën was de belangstelling voor het onderzoek naar de tegoeden uit de Tweede Wereldoorlog en de oprichting van de Contactgroep Tegoeden WOII aanleiding om een departementale projectgroep op te richten.

Centrale Directie Juridische en Bestuurlijke Zaken van het Ministerie van Financiën

De projectleider van de departementale projectgroep was drs. C.J. Ruppert. Hij werd in zijn werkzaamheden ondersteund door een vijftal ambtenaren. De samenstelling van deze ambtelijke ondersteuning is in de loop der jaren een aantal maal gewijzigd.

De projectgroep maakte deel uit van de Centrale Directie Juridische en Bestuurlijke Zaken.

• Monitoring van de Commissie-Kordes, Commissie-Van Kemenade, Commissie-Scholten, Commissie-Ekkart, Commissie-Van Galen

• Advisering van de minister van Financiën over de verdeling van de Tegoeden WOII

• Het monitoren van de Commissie-Kordes, Commissie-Van Kemenade, Commissie-Scholten, Commissie-Ekkart, Commissie-Van Galen

• Het adviseren van de minister van Financiën over de verdeling van de Tegoeden WOII

• De projectgroep fungeerde als centraal aanspreekpunt voor in- en externe partijen. Burgerbrieven die naar aanleiding van de publiciteit over het na-oorlogse rechtsherstel bij het ministerie van Financiën binnenkwamen, werden door de projectgroep beantwoord of doorgestuurd naar één van de onderzoekscomissies.

• Monitoring van de Commissie-Kordes, Commissie-Van Kemenade, Commissie-Scholten, Commissie-Ekkart, Commissie-Van Galen

• Advisering van de minister van Financiën over de verdeling van de Tegoeden WOII

Rechtsherstel

• Vervolgingsslachtoffers Nederland algemeen

Nederland

Verenigde Staten van Amerika

Groot-Brittannië

Frankrijk

Zwitserland

Zweden

Italië

Portugal

Spanje

Turkije

Roemenië

• Stichting Centraal Meldpunt Joodse Oorlogsclaims
• Centraal Joods Overleg Externe Belangen
• Stichting Joods Maatschappelijk Werk
• Stichting Maror-gelden Overheid
• Stichting Individuele Maror-gelden
• Commissie van Onderzoek Liro Archieven
• Contactgroep Tegoeden WOII
• Begeleidingscommissie onderzoek Financiële Tegoeden Wereldoorlog II in Nederland
• Begeleidingscommissie Bureau Herkomst Gezocht (Commissie-Ekkart)
• Begeleidingscommissie Onderzoek Indische Tegoeden
• Verbond van Verzekeraars
• De Nederlandsche Bank

• Aalders, G.H., Roof. De ontvreemding van joods bezit tijdens de Tweede Wereldoorlog (Den Haag 1999).

• Aalders, G.H., Berooid. De beroofde joden en het Nederlandse restitutiebeleid sinds 1945 (Amsterdam 2001).

• Aalders, G.H., Eksters. De nazi-roof van 146 duizend kilo goud bij De Nederlandsche Bank (Amsterdam 2002).

• Baardewijk, F. van en P. Glasz, Inventarisatierapport Onderzoek Indische Tegoeden (Amsterdam 1998).

• Blitz, R., Hiaten en onduidelijkheden in het eerste rapport van de Begeleidingscommissie Onderzoek Financiële Tegoeden WOII in Nederland (Scholten Commissie); Vragen en opmerkingen m.b.t. Archieven Tastbare Goederen: tweede rapport Commissie van Onderzoek Liro-Archieven (Kordes Commissie) Het Israël Instituut voor Onderzoek naar Verdwenen Nederlands Joods Bezit tijdens de Holocaust (Ramat Gan 1999).

• Bockxmeer, J.M.L. van, P.C.A. Lamboo en H.A.J. van Schie, Archieven Joodse oorlogsgetroffenen: overzicht van archieven met gegevens over roof, recuperatie, rechtsherstel en schadevergoeding van vermogens van Joden in Nederland in de periode 1940-1987 (Den Haag 1998).

• Commissie van Onderzoek Liro-archieven, Archieven, tastbare goederen, claims: tweede rapport van de Commissie van Onderzoek Liro-archieven. Commissie Kordes (Den Haag 1998).

• Eerste rapport van de Begeleidingscommissie onderzoek financiële tegoeden WO-II in Nederland. Begeleidingscommissie onderzoek financiële tegoeden WO-II in Nederland (Leiden 1998).

• Eindrapport van de Begeleidingscommissie onderzoek financiële tegoeden WO-II in Nederland. 3 delen. Begeleidingscommissie onderzoek financiële tegoeden WO-II in Nederland (Leiden 1999).

• Herkomst Gezocht. Deelrapportage I. Commissie Ekkart/Bureau Herkomst Gezocht (Den Haag 1999).

• Herkomst Gezocht. Deelrapportage II. Commissie Ekkart/Bureau Herkomst Gezocht (Den Haag 2000).

• Herkomst Gezocht. Deelrapportage III. Commissie Ekkart/Bureau Herkomst Gezocht (Den Haag 2002).

• Herkomst Gezocht. Deelrapportage IV. Commissie Ekkart/Bureau Herkomst Gezocht (Den Haag 2002).

• Herkomst Gezocht. Deelrapportage V. Commissie Ekkart/Bureau Herkomst Gezocht (Den Haag 2003).

• Herkomst Gezocht. Deelrapportage VI. Commissie Ekkart/Bureau Herkomst Gezocht (Den Haag 2004).

• Herkomst Gezocht. Eindrapportage. Commissie Ekkart/Bureau Herkomst Gezocht (Den Haag 2004).

• Herkomst Gezocht: eindrapportage Commissie Ekkart (Den Haag 2006). [inclusief CD-rom]

• Herkomst Gezocht. Aanbevelingen Commissie Ekkart (Den Haag 2001).

• Herkomst Gezocht: aanbevelingen kunsthandel. Commissie Ekkart/Bureau Herkomst Gezocht (Den Haag 2003).

• Kersten, W.J., Theorie en praktijk van het naoorlogse rechtsherstel en beheer (Den Haag 1999).

• Onderzoek naar de particuliere bank- en levensverzekeringstegoeden van Nederlanders in Nederlands-Indië/Indonesië 1940-1958. Verricht in opdracht van de Begeleidingscommissie Onderzoek Indische Tegoeden. Commissie-Van Galen (Den Haag 2000).

• Pauw, J.L. van der, Inventaris van het archief van de Begeleidingscommissie onderzoek Financiële Tegoeden Wereldoorlog II in Nederland (Commissie Scholten), 1997-2000. Nationaal Archief (Den Haag 2000).

• Rapport, Commissie van Onderzoek Liro-archieven, Commissie-Kordes (Den Haag 1998).

• Renselaar, C. van, Partij in de marge. Oorlog, goud en De Nederlandsche Bank (Amsterdam 2005).

• Tweede Wereldoorlog: roof en rechtsherstel: Eindrapport van de Contactgroep Tegoeden WOII. Commissie-Van Kemenade (Amsterdam 2000).

Bijlagen:

• Adviezen van de Contactgroep Tegoeden WO II uitgebracht aan de minister van Financiën (z.p., z.j.)

• Kalshoven, F., Advies inzake de kansen op verdere restitutie van het tijdens de Tweede Wereldoorlog door de Duitse bezetter uit Nederland weggevoerde monetaire goud (Wassenaar 1999).

• Klein, P.W., Het rechtsherstel gewogen: vragen mét en zonder antwoord (Leiden 1999).

• NIOD (G. Aalders), Bij Verordening. De roof van het joodse vermogen in Nederland en het naoorlogse rechtsherstel (Amsterdam 1998).

• KPMG Forensic Accounting (F. Hoek en J. ten Wolde), Roof en restitutie Joods vermogen. Rapport uitgebracht aan de Contactgroep Tegoeden WO II (Amsterdam 1999).

• Veraart, W., Ontrechting en rechtsherstel in Nederland en Frankrijk in de jaren van bezetting en wederopbouw (Rotterdam 2005).