Bevelhebber der Strijdkrachten in het Oosten

1942-1946. Begin maart 1942 werd vice-admiraal C.E.L. Helfrich benoemd tot Bevelhebber der Strijdkrachten in het Oosten. Per 31 januari 1946 werd Helfrich bij Koninklijk Besluit ontheven uit zijn functie. Er werd geen nieuwe BSO aangesteld, maar de functie werd niet opgeheven in het geval de noodzaak er was om opnieuw een BSO te benoemen.

Helfrich werd door de Nederlandse regering benoemd tot BSO.

Op 2 maart 1942 vertrok vice-admiraal Helfrich naar Ceylon met de opdracht om daar een nieuw hoofdkwartier op te zetten voor de nog resterende Nederlandse marine. Na een aantal dagen werd Helfrich door de Nederlandse regering belast met het bevel over alle Nederlandse strijdkrachten in het Oosten. Hij kreeg de titel Bevelhebber der Strijdkrachten in het Oosten.

Bevelhebber der Strijdkrachten in het Oosten was vice-admiraal C.E.L. Helfrich. Op 25 augustus 1945 werd Helfrich tevens benoemd tot Bevelhebber der Zeestrijdkrachten.

Chef van Staf kapitein ter zee L.G.L. van der Kun

• Hoofdkwartier
  • Bureau handelsbescherming en zeeverkeer.
  • Bureau personeel.
  • Bureau materiaal.
  • Bureau intendance.
  • Bureau verbindingsdienst.
  • Bureau voorlichting en publiciteit.
  • Bureau kabinet.

De BSO viel onder de bevelhebber der zeestrijdkrachten J. Th. Furstner.

De BSO kreeg als instructie van de bevelhebber der Zeestrijdkrachten:

1. Gij wordt door mij (de Bevelhebber der Zeekrachten) belast met het bevel over alle Nederlandsche- en Nederlandsch-Indische strijdkrachten in het zee- en landgebied van de "East Indies Station, South Atlantic Station beoosten de Meridiaan van Kaapstad (stad inbegrepen) en het Mediterranean Station bezuiden Port Said en alle Pacific Areas", omschreven in de "Directive to the Supreme Commander in the S.W. Pacific Area, by agreement among the Governments of Australia, New Zealand, United Kingdom, Netherlands and U.S.A" en de "Directive to the C. in C. of Pacific Ocean Area". (In de praktijk kwamen alle Nederlandse strijdkrachten in het Southwest Pacific Area (SWPA) en de South East Asia Command (SEAC) onder Helfrichs bevel).
2. Gij zult bij de uitoefening van dit bevel in het oog houden, dat, teneinde aan de bekende bezwaren van een coalitie-oorlogsuitvoering te ontkomen, het "operational control" over de deelen der in punt 1. genoemde weermacht in de gebieden waarin een geallieerde opperbevelhebber het bevel voert, bij dien opperbevelhebber berust.
3. Gij zult zoveel als eenigzins mogelijk is, overleg plegen met den in punt 2 bedoelden opperbevelhebber teneinde bij diens beslissingen Uw plaatselijke kennis zoo zwaar mogelijk te doen wegen.
4. Onder Nederlandsche strijdkrachten worden, behalve die der Koninklijke Marine, ook verstaan de vaartuigen en diensten, die blijvend of tijdelijk onder de Koninklijke Marine ressorteerden op 8 december 1941. Onder Nederlandsch-Indische strijdkrachten worden verstaan die onderdelen, welke op dien datum onder het Koninklijk Nederlandsch Indische leger ressorteerden. Betreffende de Nederlandsch-Indische strijdkrachten zult gij administratieve betrekkingen onderhouden met den minister van Koloniën.
5. Wat betreft het militair gezag in deelen van Nederlandsch-Indië, welke daadwerkelijk door onze strijdkrachten zijn bezet, worden bij beschikking van den minister van Koloniën nadere regelingen getroffen, doch te Uwer informatie diene, dat het in de bedoeling ligt het militair gezag aldaar zo spoedig mogelijk door civiele gezagsdragers te doen uitvoeren.

De BSO was officieel belast met het bevel over alle Nederlandse strijdkrachten in het Oosten welke buiten Indië waren of alsnog zouden komen. De BSO had echter geen operatief bevel. Dit lag in handen van de geallieerde bevelhebbers. De BSO had alleen administratief bevel. Dit betekende dat de BSO verantwoordelijk was voor de verzorging en onderhoud van de troepen. De BSO stond onder bevel van de betreffende Theatre Commander.

De BSO stond aan het hoofd van alle Nederlandse diensten, welke een taak hadden op het gebied van:

• Psychologische oorlogsvoering.
• Ondergrondse activiteit.
• Sabotage.
• Inlichtingendienst.
• En alles wat daartoe moet worden gerekend in de meeste uitgebreide zin als onderdeel van de oorlogsvoering van het koninkrijk in het Verre Oosten.

Repatriëring

Informatieverstrekking over personen

• Burgergeïnterneerden
• Krijgsgevangenen

• Militairen algemeen

• Repatrianten uit Nederlands-Indië

Ceylon (Sri Lanka)

Nederlands-Indië

Australië

Colombo (LK)

De BSO was gestationeerd in Colombo, Ceylon (tegenwoordig Sri Lanka).

• Bevelhebber der Zeestrijdkrachten
• Commandant der Zeemacht in Nederlands-Indië
• Marinecommandant Australië
• Ministerie van Koloniën

• Inventaris van het archief van het Ministerie van Marine: Bevelhebber der Strijdkrachten in het Oosten, 1942-1946. Nationaal Archief (Den Haag 1998).
• Inventaris van het archief van het ministerie van Defensie: Commandant Zeemacht in Nederlands-Indië, (1942-) 1945-1950. Nationaal Archief/Centrale Archiefselectiedienst (Den Haag, Winschoten 2000).