Ministerie van Verkeer en Waterstaat, directoraat-generaal van Scheepvaart

Het directoraat-generaal van Scheepvaart werd bij Koninklijk Besluit van 18 juli 1946 (Stb. G 186) per 3 juli 1946 ingesteld onder het ministerie van Verkeer.

Na de oorlog werd in verband met de grote scheepvaartproblemen en de noodzakelijke reconstructie van de koopvaardijvloot door het kabinet Schermerhorn bij Koninklijk Besluit van 23 juni 1945 (Stb. F 123) een afzonderlijk departement van Scheepvaart opgericht. Dit departement bestond maar kort. In juli 1946 werd het directoraat-generaal Scheepvaart ingesteld, dat belast werd met alle zaken die daarvoor ressorteerden onder het ministerie van Scheepvaart.

Ministerie van Scheepvaart

Directoraat-Generaal Scheepvaart en Maritieme Zaken (DGSM)

Directoraat-generaal binnen een ministerie

De wederopbouw van de vloot was een van de taken van DGS. In de oorlog was een groot deel van de vloot verloren gegaan, en om de koopvaardijvloot weer op het voorloorlogse niveau te brengen stimuleerde de overheid de nieuwbouw van schepen en bemiddelde zij bij de aankoop van bestaande schepen. Het DGS richtte zich ook op de afwikkeling van een aantal openstaande zaken uit de Tweede Wereldoorlog, namelijk de voorzieningen betreffende zeelieden uit oorlogstijd en de afwikkeling van de oorlogsadministratie. Voor wat betreft de zeelieden leidde dit tot een regeling met betrekking tot de verstrekking van uitkeringen aan weduwen en wezen van officieren en gezellen, zeelieden die (deels) invalide (de Wbpzo) waren geworden en een regeling voor zeelieden die de pensioengerechtigde leeftijd hadden bereikt. Voor wat betreft de afwikkeling van de oorlogsadministratie betekende dit een financieel-administratieve taak die met het eigenlijke beleidswerk van DGS niets van doen had.

Vanaf juli 1947 werd het werk inzake de buitenlandse verkeerspolitiek bij DGS ondergebracht. In overleg met de minister van Verkeer werd de gehele coördinatie van de buitenlandse verkeersbetrekkingen bij het DGS neergelegd, zowel op de binnenwateren en zee als per weg en per rail. In de jaren 1947 tot 1959 nam Nederland dankzij DGS een voorname plaats in bij de oprichting en vormgeving van nieuwe internationale organen en regelingen.

Ten aanzien van de voorbereiding op een mogelijk nieuwe oorlog werd een stelsel van noodwetten en complex van planningen bedacht in samenwerking met de andere departementen en het ministerie van Marine.

De taken ten aanzien van de Wbpzo werden vanaf 1960 overgedragen aan het ministerie van Maatschappelijk Werk.

Wetgeving

• Zeelieden met vaarplicht algemeen
• Nabestaanden

Wet Buitengewoon Pensioen Zeelieden-oorlogsslachtoffers (1947)

• Commissie Groeneveld
• Prinses Margriet Fonds

• Inventaris van het archief van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat: Directoraat-Generaal van Scheepvaart (DGS), 1945-1959 (1960). Ministerie van Verkeer en Waterstaat Directoraat Generaal Goederenvervoer Afdeling Documentaire Informatievoorziening/Nationaal Archief (Den Haag 1998).

• Wetgeving-inleiding
• Zeelieden
• Wetgeving vanuit de overheid