De Commissie-Dolman is op 31 augustus 1998 geïnstalleerd door minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), dr. E. Borst-Eilers. De Commissie-Dolman is voor een eerste vergadering bijeengekomen op 19 juni 1998.
Het rapport is op 1 juli 1999 gepresenteerd.
De Commissie-Dolman is officieel nooit opgeheven.
Oprichters
Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), dr. E. Borst-Eilers
Aanleiding voor oprichting
Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn door nazi-Duitsland in heel Europa voorraden goud, die voor monetaire doeleinden werden aangehouden, geroofd. Na de oorlog is een groot deel van het goud door de geallieerden teruggevonden en ondergebracht in de zogenoemde goudpool van de Tripartite Goudcommissie. Na de oorlog is het goud in drie evenredige delen aan de beroofde landen, waaronder Nederland, teruggegeven. Alle drie de keren is de opbrengst van deze teruggave teruggevloeid in de Nederlandse staatskas. In 1998 is een vierde en laatste deel van circa 22,5 miljoen gulden aan goud aan Nederland teruggeven. De ministerraad heeft besloten het geld van deze vierde tranche te bestemmen voor in Nederland woonachtige slachtoffers die door de nazi's zijn vervolgd met het oog op vernietiging. Het Adviescollege Besteding Vierde Tranche is door de minister van VWS ingesteld om haar te adviseren over de besteding van het geld.
Inrichting van de organisatie
In het Adviescollege Besteding Vierde Tranche hadden zitting:
Dr. D. Dolman, lid van de Raad van State, oud-voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Prof. dr. C.L. Davidson, bestuursvoorzitter Nieuw Israelitisch Weekblad en oud-voorzitter van het Verbond voor Liberaal-Religieuze Joden in Nederland
Mr. F. Ensel, Rayon-directeur ABN-AMRO, bestuurslid van het Nederlands-Israelitisch Kerkgenootschap en oud-bestuursvoorzitter van de Stichting Joods Maatschappelijk Werk
Drs. E. van Thijn, oud-burgemeester van de gemeente Amsterdam, oud-minister van Binnenlandse Zaken
Mw. G.H. Wertheim-Cahen, creatief therapeute, gespecialiseerd in de behandeling van oorlogsslachtoffers
Mw. mr. A.C.M. Proost, secretaris en projectleider Tegoeden Tweede Wereldoorlog. Directie Verzetsdeelnemers, Vervolgden en Burger-oorlogsgetroffenen, ministerie van VWS
Mr. B. Bijl, secretaris. Projectmedewerker Tegoeden Tweede Wereldoorlog. Directie Verzetsdeelnemers, Vervolgden en Burger-oorlogsgetroffenen, ministerie van VWS
Positie binnen de organisatie
Het adviescollege viel onder de verantwoordelijkheid van het ministerie van VWS.
Doelstelling
Advisering van de minister van VWS over de besteding van circa 22,5 miljoen gulden aan goud dat tijdens de Tweede Wereldoorlog door nazi-Duitsland in beslag is genomen en na 1945 is teruggevonden.
Bevoegdheden
Het toetsen van de ingediende projectvoorstellen aan het bestedingskader en de minister van VWS te adviseren over het, al dan niet volledig, subsidiëren van projecten.
Taken
Het geld van de vierde tranche is gebruikt voor de financiering van projecten voor slachtoffers van de nazi-vervolging. Van 1 september 1998 tot 1 maart 1999 konden door organisaties en individuen projectvoorstellen worden ingediend. Deze voorstellen moesten gericht zijn op:
zorg en dienstverlening aan slachtoffers van de nazi-vervolging alsmede aan de nabestaanden
initiatieven om de kennis-en cultuurtraditie die door de Tweede Wereldoorlog grotendeels vernietigd was nieuw leven in te blazen
het in stand houden van de herinnering aan degenen die zijn omgekomen tijdens de Tweede Wereldoorlog
het in stand houden van de herinnering aan de Tweede Wereldoorlog zelf en het uitdragen van de waarschuwing voor de ideologie erachter
In totaal werden ruim 300 voorstellen ingediend. Het totaalbedrag van de aanvragen (187 miljoen gulden) bleek vele malen hoger dan het te verdelen bedrag (22,5 miljoen gulden).
Het college voorzag de ingediende voorstellen van een advies. Om de projectvoorstellen met elkaar te kunnen vergelijken en tegen elkaar af te wegen, zijn de voorstellen ingedeeld in de volgende (hoofd-)categorieën:
boeken
films
bibliotheken en studiecentra
musea
cultuur en onderwijs
synagogen
begraafplaatsen
gedenktekens
zorg
websites
De minister van VWS nam vervolgens over de voorstellen een besluit. Het was mogelijk tegen het in de beschikking opgenomen besluit bezwaar in te dienen.
Het college adviseerde met inachtneming van het bestedingskader. Eén van de voorwaarden was dat het geld zo over de doelgroepen verdeeld diende te worden dat 95% werd toegewezen aan projecten ten behoeve van de Joodse gemeenschap. Het resterende deel zou ter beschikking worden gesteld aan projecten voor andere groepen vervolgden in Nederland, zoals Sinti en Roma, homoseksuelen en Jehova's getuigen.
In het Advies uitgebracht aan de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft het Adviescollege besteding vierde tranche zijn advisering toegelicht.
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), Den Haag. Eenheid Oorlogsgetroffenen en Herinnering WOII www.minvws.nl
Toegang
Opschrift op dozen
Toegang gedigitaliseerd
Toelichting
Het archief is niet geïnventariseerd. Een database (Hermes) biedt toegang tot de dossiers. De dossiers zijn voorzien van een opschrift en een kenmerk (dossiernummer/lettercode).
Kenmerk toegang
EP-TTW
Omvang
circa 0,5 meter
Archiefordening
Thematisch
Informatiedrager
papier
Openbaarheid
niet openbaar
Verloren geraakt
Niet bekend
Selectie en vernietiging
Er zijn geen archiefbescheiden vernietigd.
Analytische beschrijving van het archief
Het archief bevat onder andere:
stukken met betrekking tot de instelling en samenstelling van het Adviescollege
correspondentie van VWS aan leden van het Adviescollege betreffende toezending ingediende projectvoorstellen en rapportages
notulen en vergadersets
stukken betreffende informatieverzoeken van burgers
stukken betreffende informatieverzoeken van organisaties en instellingen
stukken betreffende berichtgeving in de media
stukken betreffende het juridisch kader
stukken betreffende organisatie en management
stukken betreffende besprekingen, symposia, congressen en seminairs
voorlichting aan publiek en pers
stukken betreffende de behandeling van het onderwerp 'Vierde Goud Tranche' in de Eerste Kamer en Tweede Kamer en door de Ministerraad
stukken betreffende het juridisch kader
verzoeken om toezending aanvraagformulieren ingediend door organisaties
verzoeken om toezending aanvraagformulieren ingediend door burgers
stukken betreffende ontvangen projectvoorstellen ingediend door organisaties in het kader van de verdeling van gelden uit de Vierde Tranche Goudpool
stukken betreffende ontvangen projectvoorstellen ingediend door burgers in het kader van de verdeling van gelden uit de Vierde Tranche Goudpool
bezwaarschriften en beroepsprocedures
Deelarchieven/ gedeponeerde archieven
De dossiers van het Adviescollege Besteding Vierde Tranche bevatten een aantal bescheiden dat betrekking heeft op de totstandkoming van het Adviescollege besteding Nederlandse bijdrage aan het Nazi Persecutee Relief Fund.
Archiefstukken van organisatie/persoon in andere archieven
Er bevinden zich geen archivalia van de archiefvormer in andere archieven.
Bronnen
Informatie verstrekt door mr. B. Bijl en mw. S. Bakker, Eenheid Oorlogsgetroffenen en Herinnering WOII, ministerie van VWS, 04-06-2008; 17-07-2008.