Niederländische Grundstückverwaltung

In 1945 kwam de NGV onder beheer te staan van het Nederlands Beheersinstituut. De afwikkeling duurde nog tot 1960.

Diplomaat Ingeniör Walther Münster in opdracht van de Rijkscommissaris Seyss-Inquart

Op 11 augustus 1941 werd Verordening 154/1941 uitgevaardigd waarin de liquidatie van joods onroerend goed en hypotheken werd geregeld. Vijf dagen na de afkondiging werd de NGV belast met de uitvoering ervan.

Stichting

De stichting werd geleid door een bedrijfsleider, W. Münster, die benoemd werd door de Rijkscommissaris. De NGV bestond uit een afdeling Beheer en een afdeling Juridische Zaken. De bedrijfsleider werd ‘unterstutzt und beraten’ door een curatorium van drie tot tien leden, die eveneens werden benoemd door de Rijkscommissaris.

In de praktijk droeg de NGV het beheer over aan veelal door NSB'ers geleide, Nederlandse ‘beheers’-instellingen. Zij betaalden de exploitatiekosten, inden de huren, verzorgden verzekeringen en hypotheken en droegen ook zorg voor de verkoop van de onroerende goederen. Deze Nederlandse beheerders moesten aan de NGV rekening en verantwoording afleggen en de vruchten zoals huuropbrengsten tegen een vaste provisie overdragen. Beheerders van de NGV waren het administratiekantoor Nobiscum en het Algemeen Nederlands Beheer van Onroerende Goederen (ANBO), dat tal van bijkantoren in het gehele land had. Deze beide firma’s benoemden op hun beurt weer onderbeheerders. Zo werd voor Amsterdam en omstreken de firma P. Everout aangesteld.

Het doel van de stichting was het verkrijgen, vervreemden en beheren van grondbezit en onroerende rechten, in het bijzonder het vervullen van de haar bij Verordening 154/1941 van de Rijkscommissaris opgedragen taak.

De NGV was bevoegd tot het verrichten van alle rechtshandelingen welke een behoorlijk beheer van joods grondbezit met zich meebracht. Maar zij kon dit grondbezit ook geheel of ten dele vervreemden of bezwaren.

Op grond van Verordening 154/1941 moesten alle joodse onroerende goederen en hypotheken bij de NGV worden aangemeld. Aangifteformulieren voor registratie van joods grondbezit, die verkrijgbaar waren bij de Kamer van Koophandel, werden naar de NGV gestuurd.

Na aanmelding nam de NGV het beheer over die goederen op zich. De hypotheken werden vanaf 1943 te gelde gemaakt. In 1944 nam de speciaal daartoe opgerichte Landelijke Hypotheekbank N.V. alle hypotheken van de NGV over.

In totaal werden ca. 20.000 percelen en 5600 hypotheken aangemeld met een geschatte waarde van respectievelijk 150 miljoen gulden en 22 miljoen gulden. De huuropbrengsten en verkoopsommen werden na controle door de Vermögensverwaltungs- und Rentenanstalt (VVRA) naar Liro-bank overgemaakt.

De verkoopopbrengsten en de ‘hypothecaire opbrengsten’ kwamen niet terecht bij de Niederländische Grundstuckverwaltung, maar vloeiden via de NGV naar de VVRA, onder aftrek van een deel van de provisie die aan de NGV ten goede kwam. Ook de geïnde huur- en andere exploitatieopbrengsten van percelen die onder Verwaltung stonden gingen via de NGV naar de VVRA.

Na de bevrijding werden over de vermogens van de verschillende kantoren van de NGV en haar lasthebbers diverse afzonderlijke beheerders benoemd. Pas in 1947 werden deze beheren geconcentreerd bij het Bureau Bijzondere Beheren van het NBI en in onderlinge samenhang afgewikkeld. Dit Bureau heeft tot een bedrag van f. 79 miljoen aan crediteuren erkend en daarop drie uitkeringen kunnen doen van resp. 40%, 25% en 10,65% van elke erkende vordering.

Rechtsherstel

• Joden

Nederland

Den Haag (NL)

De NGV was gevestigd aan de Juliana van Stolberglaan 45 in Den Haag.

• Nederlands Beheersinstituut
• Raad voor het Rechtsherstel
• Lippmann, Rosenthal & Co., Sarphatistraat (Liro)
• Liquidatie van Verwaltung Sarphatistraat
• Landelijke Hypotheekbank

• Aalders, G., Roof. De ontvreemding van joods bezit tijdens de Tweede Wereldoorlog (Den Haag 1999).
• Begeleidingscommissie onderzoek financiële tegoeden WO-II in Nederland, Eindrapport van de Begeleidingscommissie onderzoek financiële tegoeden WO-II in Nederland, Deel III (Leiden 1999), blz. 648-651.
• Bockxmeer, J.M.L. van en P.C.A. Lamboo, H.A.J. van Schie, Onderzoeksgids Archieven Joodse oorlogsgetroffenen. Overzicht van archieven met gegevens over roof, recuperatie, rechtsherstel en schadevergoeding van vermogens van Joden in Nederland in de periode 1940-1987 (Den Haag 1998).

• Roof ten tijde van de bezetting
• Onroerende goederen en hypotheken