1893-1989. In 1989 vond de verzelfstandiging plaats tot de NV Koninklijke PTT Nederland (KPN)
Oprichters
Minister van Waterstaat, Handel en Nijverheid
Aanleiding voor oprichting
In 1877 werd de Postdienst van het ministerie van Financiën en de Telegraafdienst van het ministerie van Buitenlandse Zaken ondergebracht bij het ministerie van Waterstaat, Handel en Nijverheid. Deze twee diensten werden in 1886 samengevoegd tot één afdeling. In 1893 werd deze afdeling losgemaakt uit het departementale verband, hoewel het slechts een administratieve scheiding was met het ministerie.
Adviserende commissies (zie noot 3 bij indeling Hoofdbestuur 1939)
Afdeling 6: Personeel
Juridisch adviseur
Pers- en Propagandadienst
Hoofddirecteur Posterijen
Vm. hoofdinspectie Posterijen
Afdeling 4: Posterijen
Afdeling 8: Gebouwen en Materiaal
Rijkskledingbureau
Afdeling 10: Arbeid (gedeeltelijk)
Postmuseum
Hoofddirecteur Telegrafie en Telefonie
Directie Technische Dienst
Afdeling 2: Telegrafie
Afdeling 5: Radiotelegrafie- en telefonie
Afdeling 11: Radiocentrales
Inspectie Kust- en Scheepsradio-telegrafie
Afdeling 10: Arbeid (gedeeltelijk)
Hoofddirecteur Geldzaken
Afdeling 1: Algemeen Secretariaat
Afdeling 3: Radio-Luistervergunningen
Afdeling 7: Comptabiliteit
Afdeling 9: Economische Zaken
Afdeling 10: Arbeid (gedeeltelijk)
Hoofddirecteur Sociale Zaken
Afdeling Algemene Zaken
Afdeling Gezondheidszorg
Afdeling Arbeidsvreugde
Afdeling Veiligheid en Bijzondere Zorg
Administratie, Sociale instellingen, Stichtingen en fondsen
Opleidingsdienst (inclusief het Psychotechnisch laboratorium)
Positie binnen de organisatie
In de oorlogsjaren viel de PTT onder twee ministeries. Van 12 juni 1933 - 3 juni 1944 onder het ministerie van Binnenlandse Zaken. De periode daarna tot 23 februari 1945 werd de PTT ondergebracht bij het ministerie van Algemene Zaken. Na opheffing van het ministerie van Algemene Zaken kwam de PTT weer onder het ministerie van Binnenlandse Zaken te vallen.
Doelstelling
Om met inachtneming van de regelen van goed bedrijfsbeheer de tot het bedrijf behorende diensten aan hun maatschappelijk doel te doen beantwoorden.
Inventaris van het archief van het Hoofdbestuur van het Staatsbedrijf der Posterijen, Telegrafie en Telefonie: Tijdelijk Hoofdbestuur, 1940-1954. Nationaal Archief/KPN Research ITS (Den Haag 1996).
Staatsbedrijf der Posterijen, Telegrafie en Telefonie, 60 jaar hoofdbestuur PTT, 1893-1953 (Den Haag 1954).
Visser, J.G., PTT 1940-1945: Beleid en Bezetting (Den Haag 1968).
Ottenheijm, G.C.J.J., De status van de PTT als staatsbedrijf in historisch perspectief (Den Haag 1974). Proefschrift.
Omvang: 114 pagina's. De inventaris bevat een historische en archivistische inleiding (blz. 8-16)
Omvang
32,7 meter; 1042 inventarisnummers
Archiefordening
Chronologisch
Thematisch
Informatiedrager
papier
Openbaarheid
volledige openbaarheid
Selectie en vernietiging
Bij de selectie zijn stukken waaruit het beleid van de PTT in hoofdlijnen blijkt bewaard. Stukken betreffende de uitvoering van dit beleid en dubbelen zijn vernietigd.
Analytische beschrijving van het archief
Het archief betreft de organisatie en taakuitoefening van het Hoofdbestuur. Drie dossiers gaan over het herdenken van omgekomen en vermiste PTT-werknemers. In de PTT-archieven van het ministerie van Verkeer en Waterstaat (2.16.93) zit tevens een kaartenbak ten behoeve van het opstellen van het boek 'In Memoriam'. In het boek zijn opgenomen personeelsleden van de PTT die zijn omgekomen als gevolg, rechtstreeks of indirect, van de oorlogsomstandigheden.
325 Stukken betreffende gedenktekens en monumenten ten behoeve van oorlogsslachtoffers van het Staatsbedrijf der PTT 1940-1955 1 pak.
327 Stukken betreffende het herdenken van PTT-oorlogsslachtoffers tijdens Nationale Herdenkingen op de Waalsdorpervlakte en de begraafplaats Westduin, in België en Engeland, en de uitgifte van het gedenkboek 'In Memorium', 1946-1950.
648 Stukken betreffende een verzameling van lijsten en kaartjes van in de oorlog omgekomen PTT-ambtenaren voor het tot stand brengen van het gedenkboek 'In Memoriam'.
1946. Het boek 'In Memoriam' is tevens aanwezig in het dossier. Op de lijsten staan de namen, rangen en de dag, plaats en oorzaak van overlijden van personeelsleden vermeld. Tevens worden ook de nog steeds vermisten genoemd op een lijst. De kaarten zijn op alfabetische volgorde gebonden. Op de kaarten werd de naam, geboortedatum, rang/functie en de standplaats vermeld. Daarnaast werd genoteerd of degene vermist of overleden (inclusief datum en plaats) was, een Israëliet was en of degene een goed Nederlander was geweest. Ook werden eventuele bijzonderheden vermeld. Eén stapel kaarten bevat overleden PTT-ers die niet in het herinneringsboek zijn opgenomen, bijvoorbeeld vanwege een veroordeling wegens diefstal. In dezelfde stapel zijn ook nog kaarten van overleden personeelsleden waarvan na het uitkomen van het boek is vast komen te staan dat zij zijn overleden. De namen van deze personen zijn niet in het boek opgenomen.
Archief van het Hoofdbestuur van het Staatsbedrijf der Posterijen, Telegrafie en Telefonie
Omvang: 93 pagina's. De inventaris bevat een summiere archivistische inleiding (blz. 7-10)
Omvang
60 meter; 1176 inventarisnummers
Archiefordening
Chronologisch
Thematisch
Informatiedrager
papier
Openbaarheid
volledige openbaarheid
Selectie en vernietiging
Bij de inventarisatie van dit archief zijn alleen de dubbelen vernietigd. Er zijn verder geen stukken vernietigd tijdens de bewerking.
Analytische beschrijving van het archief
Het overgrote deel van het archief gaat over de organisatie en taakuitoefening. Twee dossiers gaan over het herdenken van omgekomen en vermiste PTT-werknemers.
89 Stukken betreffende het verstrekken van gegevens door de directeuren van post-, telegraaf- en girokantoren aan het hoofdbestuur over vermiste en omgekomen personeelsleden benodigd voor de samenstelling van het "in memoriam" van de oorlogsslachtoffers, 1946. Kaartsysteem. De kaarten zijn op alfabetische volgorde gebonden. Op de kaarten werd de naam, geboortedatum, rang/functie en de standplaats vermeld. Daarnaast werd genoteerd of degene vermist of overleden (inclusief datum en plaats) was, een Israëliet was en of degene een goed Nederlander was geweest.
164 Stukken betreffende de oprichting van gedenktekens ter nagedachtenis van de oorlogsslachtoffers onder het personeel in diverse plaatsen in Nederland, 1945-1953.
In het archief van het Hoofdbestuur van de PTT (2.16.09) zitten tevens twee dossiers over het opstellen van het boek 'In Memoriam'.
Deelarchieven/ gedeponeerde archieven
Naast archief van het Hoofdbestuur bevat de inventaris tevens het archief van de volgende instellingen/commissies:
Controleur voor de Vervaardiging van Plakzegels
Controleur-Magazijnmeester bij de Posterijen en Telegrafie
Kledingcommissie
Permanente commissie van Beroep
Rijkskledingbureau
Rijkskledingcommissie
De bescheiden van de ministeries en van de lokale post- en telegraafkantoren zijn als vreemd archief opgevoerd.
![[Plaatje niet gevonden]](https://www.oorlogsgetroffenen.nl/media/av_cache/OVCG 127877_200x.jpg "klik op de afbeelding voor een hogere resolutie")