Lanschot, W.Ch.J.M. van

Van Lanschot was gevangene van concentratiekamp Dachau toen het kamp op 27 april 1945 werd bevrijd door het Amerikaanse leger. De verwachte hulp vanuit Nederland voor de repatriëring van de Nederlandse gevangenen kwam echter niet. De Nederlandse overheid bleek niet in staat de Nederlanders snel uit Dachau te kunnen repatriëren. Een aantal gevangenen besloot op eigen gelegenheid naar Nederland terug te keren. W.A.H.C. Boellaard wist met een aantal Nederlandse religieuzen mee te reizen. Van Lanschot wist in een Amerikaans uniform en met Amerikaanse hulp per vliegtuig Nederland te bereiken. Beide ex-Dachau gevangenen werden vanwege hun initiatieven en staat van dienst opgenomen in de staf van Prins Bernhard. Met behulp van de Prins wisten van Lanschot en Boellaard een colonne vrachtwagens te organiseren voor het ophalen van overlevenden in Dachau. Op 24 mei 1945 was Boellaard weer terug in Dachau en wist hij op een aantal zieken na, alle Nederlanders te repatriëren. Bovendien konden de vrachtauto's ook nog een groep krijgsgevangenen uit Tittmoning meenemen naar huis.

Midden 1945 kreeg Van Lanschot de opdracht om Nederlandse militairen en agenten op te sporen in het buitenland. Hij kreeg zijn opdrachten van zowel de minister van Oorlog als van Prins Bernhard. In eerste instantie werkte hij nog alleen. Vanaf 1946 namen zijn werkzaamheden toe in omvang en werden zijn werkzaamheden geformaliseerd. Op 1 mei 1946 werd de Missie tot Opsporing van vermiste Nederlandse Militairen en Agenten opgericht. Eén jaar later zou Van Lanschot hoofd van de Nederlandse Missie tot Opsporing van vermiste Personen uit de Bezettingstijd worden. Hij werd hiervoor gedetacheerd bij het ministerie van Sociale Zaken waar de missie onder viel. De Missie tot Opsporing had tot taak de opsporing van Nederlandse vermiste personen en het vaststellen van het overlijden van vermiste personen. Tot 1 mei 1949 was Van Lanschot verbonden aan de Missie tot Opsporing.

Willem Charles Jean Marie (Bib) van Lanschot werd op 30 juni 1914 geboren in Vught. In 1946 trouwde hij met jonkvrouw Louise Marie van Meeuwen en zij kregen drie kinderen.

Van Lanschot koos in 1935 voor een militaire carrière nadat hem duidelijk was geworden dat een oorlog onvermijdbaar was. Hij schreef zich in bij de Koninklijke Militaire Academie en werd in 1938 luitenant bij het Eerste Regiment Huzaren in Amersfoort. Na de mobilisatie werd Van Lanschot verbindings- en inlichtingenofficier bij de staf van de Lichte Brigade in Noord-Brabant. In deze hoedanigheid deed hij mee aan de gevechten gedurende de oorlogsdagen in mei 1940. Na de capitulatie zette hij zijn strijd voort tegen de Duitsers. Hij werd actief lid van de Inlichtingendienst (ID). Als werkstudent - hij was rechten gaan studeren in Leiden - reisde hij als agent van een verzekeringsmaatschappij heel Nederland door terwijl hij tegelijkertijd militaire en economische inlichtingen verzamelde en de ID organiseerde.

Vanwege zijn activiteiten in het verzet werd hij door de SD in april 1942 gearresteerd en overgebracht naar de gevangenis van Scheveningen. Daarna volgde de SD-gevangenis in Haaren - waar hij werd veroordeeld tot 'Nacht-und-Nebel-gevangene - kamp Amersfoort, concentratiekamp Natzweiler-Struthof en tenslotte concentratiekamp Dachau. Na de bevrijding van Dachau wist hij de Nederlandse gevangenen naar Nederland te repatriëren.

Tot 1949 bleef Van Lanschot in dienst van het ministerie van Defensie, waar hij onder andere de taak kreeg om vermiste personen uit de bezettingstijd op te sporen. Hij bleef zich echter zijn hele leven inzetten voor veteranen, militaire oorlogsslachtoffers en ex-politieke gevangenen. Hij was onder meer initiatiefnemer en voorzitter van het Comité Verzetsherdenkingskruis.

Na zijn militaire loopbaan kwam hij in 1949 in dienst van de N.V. Philips waar hij tot 1966 verschillende functies bekleedde. In 1966 stapte hij over naar het familiebedrijf de bank F. van Lanschot en wist deze op een dusdanige manier te reorganiseren dat er een nieuwe financiële structuur ontstond. Na zijn afscheid was de familiebank een internationaal grootaandeelhoudersbedrijf geworden.

Een opmerkelijke episode uit het leven van Van Lanschot was de oproep tot het vrijlaten van de 'Twee van Breda'. Als voorzitter van een comité van 19 prominente Nederlanders pleitte hij voor de vrijlating van de twee hoogbejaarde Duitse oorlogsmisdadigers. Ondanks de vele protesten tegen het comité en het pleidooi, besloot de Tweede Kamer tot vrijlating van Fischer en Aus der Fünten in het voorjaar van 1989. Hierna trad Van Lanschot uit de publiciteit. Op 17 augustus 2001 overleed Bib van Lanschot

Militaire carrière (ca 1935-1949)

• Koninklijke Militaire Academie
• Luitenant bij het Eerste Regiment Huzaren in Amersfoort (1938-1939)
• Verbindings- en inlichtingenofficier bij de staf van de Lichte Brigade in Noord-Brabant
• Hoofd van de Missie tot opsporing van vermiste Nederlandse Militairen en Agenten
• Hoofd van de Nederlandse Missie tot Opsporing van vermiste Personen uit de Bezettingstijd

Maatschappelijke carriëre

• N.V. Philips: Hoofd Public Relations; algemeen bestuurssecretaris; directeur van Philipsbedrijven in het Midden- en Verre Oosten (1949-1966)
• Lid van het bestuur van de bank F.van Lanschot (1966-1978)
• President-commissaris van de N.V. Van Lanschot Bankiers (1978-1984).

Verzet

• Lid van de Inlichtingendienst (later opgenomen in de Ordedienst): verzamelen van militaire en economische inlichtingen.

Lidmaatschappen van commissies, verenigingen en raden

• Lid van de staf van de openbare aanklager in de processen tegen diverse Nazi-verantwoordelijken
• Eén van de oprichters van de Bond van Nederlandse Militaire Oorlogsslachtoffers
• Voorzitter van de World Veteran Federation
• Oprichter van de Nederlands Arabische Kring
• Vice-voorzitter van de Lutfia Rabbani Stichting
• Initiatiefnemer en voorzitter van het Comité Verzetsherdenkingskruis
• Voorzitter Stichting Uitvoering Financiële Acties
• Bestuurslid van de Nederlandse Vereniging van Ex-Politieke Gevangenen uit de Bezettingstijd (Expogé)

Repatriëring

Opsporing vermisten

• Verzetsdeelnemers Nederland algemeen

• Vervolgingsslachtoffers Nederland algemeen

• Dwangarbeiders

• Krijgsgevangenen algemeen

Nederland

Duitsland

Frankrijk

Dachau (DE)

Natzweiler-Struthof (FR)

Tittmoning (DE)

• Missie tot Opsporing van vermiste Nederlandse Militairen en Agenten
• Nederlandse Missie tot Opsporing van Vermiste Personen uit de Bezettingstijd
• Nederlandse Vereniging van Ex-Politieke Gevangenen uit de bezettingstijd
• Boellaard, W.A.H.C.

• Termeer, H., 'Lanschot, Willem (Bib) van (1914-2001), in: J. Brouwers e.a. (red.), Brabantse biografieën. Levensbeschrijvingen van bekende en onbekende Noord-Brabanders ('s-Hertogenbosch 2003). Deel  6.